Organ podatkowy nie ma obowiązku zawiadamiania o wszczęciu postępowania podatkowego pełnomocnika ustanowionego w toku innych czynności.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług księgowych i doradztwa podatkowego. Jest doradcą podatkowym wpisanym na listę doradców podatkowych. Jego klienci przy podpisywaniu umowy o prowadzenie usług księgowych w zakresie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jak i w zakresie ksiąg rachunkowych udzielają mu pełnomocnictwa do reprezentowania ich przed urzędem skarbowym, jak i urzędem kontroli skarbowej. Czy takie pełnomocnictwo uprawnia do podpisania - w imieniu osoby kontrolowanej - upoważnienia do kontroli podatkowej przy jej wszczęciu?
ODPOWIEDŹ IZBY: Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu. Na pełnomocniku ciąży obowiązek dołączenia do akt oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa, przy czym adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa. Skutkiem ustanowienia pełnomocnika jest m.in. obowiązek doręczania pism tej osobie.
Skoro zatem obowiązek poinformowania organu o ustanowieniu pełnomocnika w danej sprawie leży po stronie podatnika, organ podatkowy nie jest zobligowany do podejmowania poszukiwań i sprawdzania, czy zostało złożone pełnomocnictwo strony. W szczególności organ podatkowy nie ma obowiązku zawiadamiania o wszczęciu postępowania podatkowego pełnomocnika ustanowionego w toku innych czynności. Wszczęcie danego postępowania zawsze obliguje najpierw do zawiadomienia strony wprost. Po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania strona może ustanowić pełnomocnika, który w toku danego postępowania nie może być pominięty. W postępowaniu podatkowym pełnomocnictwo musi być złożone do akt konkretnej sprawy, zaś zakres tego pełnomocnictwa wyznaczać będzie, jakie konkretnie czynności może dokonywać pełnomocnik w imieniu mocodawcy.



Ustanowienie pełnomocnika w toku postępowania z zakresu kontroli podatkowej następuje w analogiczny sposób, jak w przypadku postępowania podatkowego.
Od 1 stycznia 2009 r. został znowelizowany art. 281a par. 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym podatnicy, płatnicy, inkasenci oraz następcy prawni mogą, w formie pisemnej, wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej, oraz zgłosić tę osobę naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym, wójtowi, burmistrzowi (prezydentowi miasta).
Wprowadzone zmiany potwierdzają, że osoba wskazana jako upoważniona do reprezentowania podatnika w trakcie kontroli podatkowej nie jest pełnomocnikiem kontrolowanego. Należy bowiem odróżnić pełnomocnika podatnika umocowanego do działania w jego imieniu podczas kontroli podatkowej oraz osobę upoważnioną do reprezentowania podatnika w trakcie tej kontroli, ich rolę w trakcie postępowania kontrolnego oraz skutki prawne dokonania przez organ podatkowy czynności z pominięciem tych podmiotów.
W analizowanym przypadku przedmiotem pełnomocnictwa nie jest wyznaczenie osoby upoważnionej, o której mowa w art. 281a Ordynacji podatkowej, ale ustanowienie pełnomocnika. Złożenie dokumentu pełnomocnictwa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego - do akt sprawy z zakresu kontroli podatkowej - będzie zatem skutkować uprawnieniem podatnika do działania w imieniu mocodawcy w toku tej kontroli podatkowej.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lutego 2009 r. (nr IPPB1/415-1300/08-2/EC)
OPINIA
SŁAWOMIR CZYŻ
doradca podatkowy w ECDDP
Nie można zgodzić się z interpretacją, że osoba wymieniona w art. 281a Ordynacji podatkowej nie jest pełnomocnikiem. Przecież pełnomocnictwo jest oświadczeniem woli o charakterze upoważniającym daną osobę do działania w imieniu mocodawcy, które pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla mocodawcy. Skoro zgodnie z tym przepisem podatnicy mogą wyznaczyć osobę, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w zakresie kontroli podatkowej, to takie upoważnienie jest niczym innym, jak właśnie udzieleniem tej osobie pełnomocnictwa obejmującego wszelkie czynności w ramach kontroli podatkowej, a nawet bezpośrednio po jej zakończeniu (poprzez upoważnienie do złożenia zastrzeżeń do protokołu kontroli). Inne są jednak uprawnienia i obowiązki organów podatkowych względem pełnomocnika działającego w zakresie kontroli podatkowej. Mogą go bowiem pominąć, doręczając upoważnienie do przeprowadzenia kontroli bezpośrednio podatnikowi. Jest to wyjątek od zasady, że pisma doręcza się pełnomocnikowi.