Wszyscy podatnicy na mocy ostatnich zmian do ustawy o VAT zyskali możliwość składania kwartalnej deklaracji podatkowej. Zmiana ta znajduje umocowanie w art. 252 ust. 2 Dyrektywy 2006/12. W jakich przypadkach deklaracja kwartalna jest dla podatników rozwiązaniem przynoszącym rzeczywiste korzyści?
TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
Dotychczas kwartalne deklaracje podatkowe zasadniczo mogli składać mali podatnicy. Ogromną zaletą takiego rozliczenia jest możliwość dokonywania płatności podatku raz na trzy miesiące. Oczywiście podatnikom mającym nadwyżkę podatku naliczonego rozliczenie kwartalne wydłuża termin odzyskania tej nadwyżki. W przypadku podatników innych niż mali, którzy na podstawie nowych regulacji wybiorą rozliczenie kwartalne, sprawa przedstawia się jednak nieco inaczej. Podstawowa korzyść rozliczenia kwartalnego, jaką jest możliwość opóźnienia płatności podatku, nie została przez ustawodawcę osiągnięta. Podatnicy mogą składać deklaracje podatkowe raz na kwartał, ale jednocześnie ustawodawca oczekuje, że będą dokonywali miesięcznych płatności tzw. zaliczek na podatek.
Zaliczki te są dość nietypowe, bo zgodnie z przyjętą formułą podstawową podatnik płaci za pierwsze dwa miesiące każdego kwartału kwotę stanowiącą równowartość 1/3 zobowiązania podatkowego za poprzedni kwartał. Jeżeli zatem w poprzednim kwartale zobowiązanie podatkowe wyniosło 300 tys. zł, to oznacza to, że przez dwa pierwsze miesiące kolejnego kwartału podatnik musi zapłacić kwotę zaliczki w wysokości 100 tys. zł. Co ważne - bez względu na bieżące obroty. Tym samym, jeżeli podatnik prowadzi działalność sezonową, która sprawia, że w lecie osiąga duże obroty zaś jesienią, zimą i wiosną ponosi jedynie koszty, to płacone w poszczególnych miesiącach zaliczki nie będą miały żadnego związku z rzeczywiście prowadzoną bieżącą działalnością. Co prawda ustawodawca umożliwia też podatnikowi wybór innej formy płacenia zaliczek opartej na rzeczywistych obrotach, ale wtedy pojawia się pytanie, po co podatnik ma wybierać rozliczenie kwartalne, skoro w istocie płaci podatek na bazie miesięcznej. Oparcie zaliczek na zobowiązaniu z poprzedniego kwartału ma jeszcze jedną konsekwencję. Jeżeli w ubiegłym kwartale podatnik nie wykazał nadwyżki podatku należnego, wówczas kwotę należnego zobowiązania przyjmuje się za zerową. Tym samym w kolejnym kwartale nie powstaje obowiązek zapłaty zaliczek.
W sytuacji gdy podatnik płacił zaliczki w pierwszych dwóch miesiącach, podczas gdy w skali całego kwartału nie powstało zobowiązanie podatkowe, powstanie nadpłata, o której mowa w Ordynacji podatkowej. To oznacza, że podatnik będzie musiał czekać na zwrot nadpłaty dodatkowe tygodnie po upływie terminu złożenia rozliczenia za kwartał.