Tego typu zapisy należy oceniać przez pryzmat stosownych regulacji prawnych oraz orzecznictwa sądowego. Dają one podstawy do przyjęcia, że rada gminy (miasta) posiada kompetencję nie tylko do określenia zasad i warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości, rodzaju dokumentów, jakie powinny być przedkładane wraz z wnioskiem, ale także do stanowienia o utracie lub wygaśnięciu prawa do tego rodzaju ulgi.
Kluczowym przepisem prawnym dotyczącym zakresu przedmiotowego uchwały jest art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.). Wskazano w nim, że rada gminy może wprowadzić w drodze uchwały inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w art. 10 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw. Owa regulacja prawna jest na tyle ogólna, że faktycznie może sprawiać trudności interpretacyjne odnośnie do zakresu dopuszczalnego kształtowania zawartości uchwały w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach pomocy de minimis. Jedyna jasna teza, jaka z niej wynika, to ta, że gmina może wprowadzać zwolnienia o charakterze przedmiotowym, co zresztą jest szeroko akceptowane w orzecznictwie sądowym. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 listopada 2016 r. (sygn. akt II FSK 2531/16) podał, że „Prawo do ustanawiania zwolnień przez gminę dotyczy wyłącznie tych, które odnoszą się do pewnej kategorii przedmiotów opodatkowania; nie obejmuje natomiast prawa do ustanowienia zwolnień podmiotowo-przedmiotowych, to jest wyłączenia z opodatkowania pewnych kategorii podmiotów znajdujących się w określonej sytuacji faktycznej lub prawnej”. Więc ta sfera jest przez ustawodawcę w miarę precyzyjnie określona. Inaczej jednak jest w kwestiach, o których mowa w pytaniu.
Jakkolwiek nie wynika to wprost z ww. przepisu, to wydaje się, że pozwala on na takie ukształtowanie uchwały podatkowej, aby zawierała ona nie tylko zapisy o samym zwolnieniu przedsiębiorców (określonej kategorii) z podatku od nieruchomości, ale również obejmujące inne pożądane przez gminę składniki. Chodzi np. o zapisy dotyczące żądania przedkładania różnych dokumentów w okresie korzystania z ulgi bądź przewidujące utratę lub wygaśnięcie prawa do zwolnienia przedsiębiorcy w razie ziszczenia się określonych przesłanek wynikających z uchwały. Na taki kierunek interpretacyjny wskazuje m.in. ostatni wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lipca 2017 r. (sygn. akt II FSK 1289/17). Postanowiono w nim, że „w uprawnieniu do wprowadzania zwolnień podatkowych mieści się również prawo do określenia, na jakich zasadach i w jakim okresie są one stosowane, byleby te postanowienia nie pozostawały w sprzeczności z innymi przepisami prawa, w tym rangi ustawowej”. Podkreślono też, że konstrukcja prawna zwolnienia od podatku zakładająca jego utratę lub wygaśnięcie (w przypadku niewykonywania przez przedsiębiorcę powinności objętych uchwałą) jest zgodna z art. 7 ust. 3 u.p.o.l. W liście wspomniano, że zdania w tej materii są podzielone. To możliwe, bowiem regionalne izby obrachunkowe w różny sposób odnoszą się do tego typu zapisów uchwał podatkowych. Jeden z argumentów za ich podważeniem sprowadza się do tego, że delegacja ustawowa z art. 7 ust. 3 u.p.o.l. nie daje jednoznacznego upoważnienia do stosowania wielu rozbudowanych zapisów, m.in. wskazujących na utratę ulgi lub jej wygaśnięcie. W efekcie jedynym wykładnikiem ich legalności są właściwie orzeczenia sądów administracyjnych – wspomnianego Naczelnego Sądu Administracyjnego lub Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 10 marca 2016 r. (sygn. akt I SA/Ol 33/16). W tym wyroku również dopuszczono stosowanie rozszerzonych zapisów w uchwałach zwalniających od podatku. Wskazano w nim także wprost, że rada gminy może w uchwale ograniczać i konkretyzować warunki stosowania zwolnienia wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatków od nieruchomości lub środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc na: inwestycje, kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, infrastrukturę lokalną, sportową oraz wielofunkcyjną rekreacyjną. Istnieje więc możliwość wprowadzenia dodatkowych, niewynikających z rozporządzenia wymogów warunkujących zwolnienie. Jednak, jak dodano w wyroku, muszą one być precyzyjne, konkretne i jednoznaczne.
Podstawa prawna
Art. 7 ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1785).
Art. 10 ust. 1 ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw (Dz.U. nr 188, poz. 1840).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 stycznia 2015 r. w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną oraz pomoc na infrastrukturę lokalną (Dz.U. z 2015 r. poz. 174).