Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Nowo utworzone organy KAS przejmują zadania dotychczasowych organów, tj. naczelników urzędów skarbowych, dyrektorów izb skarbowych, dyrektorów urzędów kontroli skarbowej oraz generalnych inspektorów kontroli skarbowej.
Bez ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
Istotną nowością jest praktycznie całkowite wyeliminowanie zastosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: u.s.d.g.) w stosunku do regulacji wchodzących w życie wraz z nową ustawą. Jedyną sytuacją, gdzie nowo uchwalona ustawa o KAS sięga po regulacje u.s.d.g., jest odesłanie do przepisów ustawy w zakresie usługodawcy świadczącego usługi drogą elektroniczną będącego jednocześnie mikro lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Natomiast art. 93 ustawy o KAS w sposób bezpośredni stanowi, że nie stosuje się przepisów u.s.d.g. dotyczących kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Tym samym nie znajdują tutaj zastosowania tak kluczowe regulacje u.s.d.g. związane z prowadzeniem kontroli, jak chociażby:
● ustanawiające obowiązek zawiadamiania przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli;
● określające elementy, jakie powinno zawierać upoważnienie do przeprowadzenia kontroli;
● dotyczące obecności osoby kontrolowanej lub podmiotu przez niego upoważnionego;
● związane z miejscem, czasem oraz przebiegiem prowadzenia kontroli;
● dotyczące obowiązku posiadania, prowadzenia i okazywania książki kontroli;
● ustanawiające zakaz prowadzenia kontroli równoczesnych;
● określające ustawowe limity łącznego czasu trwania kontroli w ciągu jednego roku kalendarzowego;
● dotyczące dopuszczalności dokonywania przerwy w kontroli;
● związane z możliwością wniesienia sprzeciwu przez kontrolowanego na działania organu podejmującego i wykonującego czynności kontrolne.
W zakresie kontroli
Sama ustawa o KAS nie reguluje materii w sposób kompletny. W tym celu konieczne staje się sięganie do ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). Jej przepisy znajdują zastosowanie choćby w zakresie:
● kontroli spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej komandytowej lub komandytowo-akcyjnej i ich rozwiązania w trakcie kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego;
● kwestii związanych z uzupełnieniem protokołu sporządzanego po zakończeniu czynności w ramach kontroli celno-skarbowej oraz prawie złożenia korekty deklaracji.
W zakresie nieuregulowanym przepisami ustawy o KAS, w ramach samej tylko kontroli celno-skarbowej zastosowanie znajdują następujące regulacje z o.p. dotyczące:
● możliwości zwrócenia się przez organ podatkowy do podatnika, płatnika lub inkasenta o wyrażenie zgody na doręczanie pism w formie dokumentu elektronicznego w sprawach podatkowych załatwianych przez organy KAS;
● sposobu obliczania terminów;
● wstępowania następców prawnych w miejsce strony zmarłej w toku postępowania w sprawach dotyczących jej praw i obowiązków;
● oceny zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych w sprawach podatkowych, które z kolei odsyłają podatników do przepisów prawa cywilnego;
● obowiązku zwrócenia się przez organ KAS do sądu z wnioskiem o wyznaczenie kuratora dla osoby niezdolnej do czynności prawnych lub osoby nieobecnej;
● niewliczania okresów zawieszenia postępowania i okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu, potrzebnych do dokonania określonych prawem podatkowym czynności;
● obowiązku zawiadomienia strony w przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie;
● możliwości ponaglenia do organu podatkowego wyższego stopnia lub ponaglenia do ministra finansów w przypadku niezałatwienia przez ten organ sprawy w ustalonym terminie.
Korekta po kontroli
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zakończona kontrola przekształca się w postępowanie podatkowe. Ma to miejsce w sytuacji, gdy kontrolowany nie złożył w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyniku kontroli skorygowanej deklaracji podatkowej lub organ nie uwzględnił złożonej korekty deklaracji podatkowej. W takim przypadku znajdują zastosowanie przepisy o.p. dotyczące:
● zawieszenia uprawnień do skorygowania deklaracji na czas trwania postępowania podatkowego, w zakresie objętym tym postępowaniem, oraz
● ponownego umożliwienia korekty deklaracji w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
Urzędowe sprawdzenie
Ustawa o KAS wprowadza zupełnie nową instytucję – urzędowe sprawdzenie. Chodzi o czynności zmierzające do ustalenia, czy w miejscu prowadzenia działalności podlegającej kontroli celno-skarbowej zapewnione są warunki do jej sprawnego przeprowadzenia. W zakresie urzędowego sprawdzenia zastosowanie znajduje wiele regulacji z o.p. dotyczących:
● sposobu obliczania terminów;
● kontynuacji prowadzenia czynności przez organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia urzędowego sprawdzenia;
● prowadzenia postępowania podatkowego z wyjątkiem regulacji w sprawie zachowania terminów do wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji podatkowej, zakresu przedmiotowego stosowania kar porządkowych oraz właściwości organów podatkowych w postępowaniu podatkowym;
● tajemnicy skarbowej.
Tajemnica skarbowa
Stosunkowo szerokie zastosowanie będą mieć przepisy o.p. dotyczące ochrony tajemnicy skarbowej. Jest to niezbędne do ochrony indywidualnych danych wrażliwych zawartych w deklaracjach i innych dokumentach składanych przez podatników, płatników i inkasentów w przedmiocie udzielania pomocy lub informacji. Na ich podstawie pracownicy organów KAS zobowiązani są do przestrzegania tajemnicy skarbowej. Polega ona na udostępnianiu akt wyłącznie podmiotom uprawnionym do tego na podstawie ustawy, w formie i zakresie określonym w o.p.
Regulacjami o.p. w obszarze tajemnicy skarbowej objęto także przepisy o szczególnych uprawnieniach organów Krajowej Administracji Skarbowej oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej. Ma to związek z ich uprawnieniami do uzyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania danych wrażliwych, takich jak: informacje zawierające dane osobowe, informacje o dochodach, obrotach, rzeczach i prawach majątkowych czy informacje uzyskiwane w ramach czynności operacyjno-wykonawczych w celu zapobiegania przestępstwom lub przestępstwom skarbowym.
Zabezpieczenia zobowiązań
Naczelnik urzędu celno-skarbowego może dokonywać na mocy decyzji zabezpieczenia zobowiązania podatkowego i należności celnych na majątku podmiotu kontrolowanego. Znajdują tutaj zastosowanie przepisy o.p., które w sposób bezpośredni regulują ogólne kwestie związane z:
● zabezpieczeniem wykonania zobowiązania podatkowego;
● wygaśnięciem zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego;
● formami i wyborem form zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego;
● określeniem podmiotów mogących być gwarantami lub poręczycielami;
● brakiem wymogu wyznaczenia stronie siedmiodniowego terminu na wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału dowodowego w sprawach zabezpieczenia i zastawu skarbowego.
W pozostałym zakresie
Ponadto ustawodawca stosuje bardzo szerokie odesłanie do przepisów o.p. zawartych w dziale IV – Postępowanie podatkowe, dziale VI – Kontrola podatkowa, oraz dziale VII – Tajemnica skarbowa. Niemal w całości wskazuje na konieczność odpowiedniego zastosowania przepisów dotyczących:
– zasad ogólnych;
– wyłączenia pracownika organu podatkowego oraz organu podatkowego;
– pełnomocników;
– doręczeń;
– wezwań;
– udostępniania akt;
– dowodów;
– postanowień;
– zażaleń;
– kar porządkowych;
– kosztów postępowania.
Bez zastosowania
Nie będą miały zastosowania do ustawy o KAS przepisy o.p. w zakresie:
● wyłączenia naliczania odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (art. 54 o.p.);
● uchylania tajemnicy bankowej na żądanie organu podatkowego;
● obowiązku zawiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych lub oględzin, przynajmniej na 7 dni przed terminem;
● nieuznania ksiąg podatkowych za dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów w sytuacji, gdy prowadzone są one w sposób nierzetelny lub wadliwy;
● możliwości przeprowadzenia przez organ KAS oględzin;
● wyznaczenia przez organ 7-dniowego terminu dla strony w celu wypowiedzenia się przez nią w sprawie zebranego materiału dowodowego;
● zawiadomienia kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli celno-skarbowej, terminów, w których dopuszczalne jest wszczęcie kontroli celno-skarbowej, oraz elementach obligatoryjnych, które zawiadomienie powinno posiadać;
● konieczności posiadania imiennego upoważnienia do przeprowadzania kontroli celno-skarbowej;
● możliwości wszczęcia kontroli celno-skarbowej natychmiast po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu w sytuacji, gdy czynności kontrolne są wymagane do zapobieżenia popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo do zabezpieczenia dowodów jego popełnienia;
● terminu zakończenia kontroli celno-skarbowej i obowiązku zawiadomienia kontrolowanego na piśmie o każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie;
● miejsca i czasu kontroli celno-skarbowej;
● uprawnień kontrolującego w toku kontroli celno-skarbowej;
● obowiązków kontrolowanego do umożliwienia organom KAS wykonywania czynności związanych z utrwalaniem za pomocą obrazu i dźwięku czynności w zakresie kontroli celno-skarbowej oraz przedstawiania na żądanie organu tłumaczeń na język polski dokumentów sporządzonych w języku obcym, udzielania wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczania kontrolującemu żądanych dokumentów i zapewnianiu mu warunków do pracy;
● obowiązku sporządzania protokołu dokumentującego przebieg kontroli celno-skarbowej.
Wiele z tych zagadnień zostało bezpośrednio uregulowanych w ustawie o KAS. Ustawa ta nie przewiduje natomiast żadnych rozwiązań, które bezpośrednio dotyczyłyby wyłączenia naliczania odsetek za zwłokę w przypadku niezakończenia w terminie kontroli celno-skarbowej lub późniejszego postępowania podatkowego.
