Przedsiębiorca może wliczyć w koszty wydatki w formie ekwiwalentu pieniężnego wypłacanego pracownikowi za używane przez niego prywatne narzędzia.
W związku z obniżeniem progów skali podatkowej, po nowym roku wielu samozatrudnionych zrezygnuje z podatku liniowego od działalności gospodarczej, by rozliczać się według skali podatkowej. Jednocześnie całkiem poważna grupa samozatrudnionych funkcjonujących jako przedsiębiorcy zdecyduje się na powrót do roli pracownika. Niektórzy z nich na etapie działalności gospodarczej wykorzystują różne urządzenia czy narzędzia, które w roli pracownika mogą być im nieprzydatne, gdyż narzędzia pracy zapewnia im pracodawca. Jeśli jednak zgodną wolą obu stron zechcą je wykorzystywać w ramach wykonywanej pracy, pracodawca będzie mógł zaoszczędzić fundusze, które musiałby wydatkować na nabycie takich narzędzi, materiałów czy urządzeń. Z kolei pracownik zyska pewne kwoty, które mogą stanowić uzupełnienie wynagrodzenia i to pozbawione obciążeń fiskalnych.
Takie możliwości dają przepisy ustawy o PIT. Zgodnie z art. 22 tej ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy. Jedynym z wydatków, który jest kosztem poniesionym w celu uzyskania przychodów, jest ekwiwalent pieniężny, jaki pracodawca wypłaca pracownikowi w związku z wykorzystywaniem przez niego pracy na rzecz tego pracodawcy prywatnym narzędziem, np. komputerem, agregatem tynkarskim itp.
Z kolei wśród wydatków ponoszonych w związku z prowadzoną działalnością, a niemogących być uznanych - w całości lub w części - za koszt uzyskania przychodów nie ma pozycji, która nie pozwalałaby wliczyć w koszty w pełnej wysokości takich ekwiwalentów. Jedyne bowiem ograniczenie z tego zakresu odnosi się do wypłat kwot z tytułu użytkowania przez pracownika w pracy prywatnego samochodu.
Z kolei w art. 21 ust. 1 pkt 13 ustawy o PIT zapisane zostało, iż wolne od podatku dochodowego są ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące ich własność.
W konsekwencji pracownicy mogą otrzymywać, poza wynagrodzeniem za pracę, pewne kwoty, które są zwolnione z obciążeń fiskalnych, o ile rzecz jasna wykorzystują takie materiały, narzędzia lub sprzęt stanowiące ich własność.
Formalna podstawę do ustalania wysokości oraz wypłacania takich ekwiwalentów pieniężnych stanowić powinna cywilna umowa zawarta między pracownikiem a pracodawcą - na piśmie. W umowie pracownik powinien zaświadczyć, że narzędzia, materiały lub sprzęt, które będą przez niego wykorzystywane w pracy na rzecz pracodawcy, stanowią jego własność. Dla ustalenia wysokości ekwiwalentu należy ustalić wartość takich przedmiotów. I ta wartość stanowić będzie podstawę do wypłaty ekwiwalentu. Natomiast częstotliwość wypłat i ich wysokość może być uregulowana w sposób dowolny.