Subskrybuj nas na Youtube
Nowelizacja ustawy o VAT, która wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r., dla wielu podatników zmienia zasady rozliczeń. Najwięcej problemów jak zwykle sprawia rozliczenie na przełomie roku, gdy umowy są podpisane i zaliczki wpłacone jeszcze w starym roku, a transakcja ma miejsce już w nowym roku
Ustawa nowelizująca zawiera wiele przepisów przejściowych, które mają pomóc podatnikom. Jednak nie wyjaśniają wszystkich problemów, z jakimi się zetkną podatnicy w praktyce.
1. Odwrotne obciążenie
Od 2017 r. rozszerzony zostanie katalog towarów i usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia.
1.1 Dostawy procesorów
W wykazie towarów objętych odwrotnym obciążeniem znalazły się m.in. procesory. Jednak ta zasada rozliczeń dotyczy tylko przypadków, gdy dostawy będą dokonywane w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej procesory o wartości przekraczającej kwotę 20 000 zł netto.
Gdy umowy, w ramach których występują dostawy procesorów, zostały zawarte przed 1 stycznia 2017 r., to nowe przepisy należy stosować do dostaw dokonywanych od 2017 r., jeżeli łączna wartość netto tych dostaw przekracza od tego dnia kwotę 20 000 zł (zob. art. 7 ustawy nowelizującej).
Jeśli zaliczka na poczet dostawy procesorów zostanie wpłacona jeszcze w 2016 r., a dostawa będzie miała miejsce już w 2017 r., to korekty rozliczenia tej zapłaty zarówno dostawca, jak i nabywca dokona za okres, w którym miała miejsce dostawa (zob. art. 8 ustawy nowelizującej). Oznacza to, że zarówno zaliczka, jak i pozostała część wynagrodzenia musi być już rozliczona według nowych zasad.
PRZYKŁAD
27 grudnia 2016 r. podatnik X (zarejestrowany jako podatnik VAT czynny) otrzyma od podatnika Y (również zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny) zaliczkę na poczet dostawy procesorów o wartości netto przekraczającej 20 000 zł. Do dokonania dostawy procesorów dojdzie w marcu 2017 r. W tej sytuacji podatnik Y będzie podatnikiem z tytułu dostawy procesorów również w części dotyczącej zaliczki. Korekty z tym związanej (tj. wycofanie się z opodatkowania zaliczki przez podatnika X oraz jej opodatkowanie przez podatnika Y) podatnicy obowiązani będą dokonać w marcu 2017 r.
1.2 Roboty budowlane
Mechanizmem odwrotnego obciążenia objęte zostaną roboty budowlane świadczone przez podwykonawców, gdy obie strony transakcji będą podatnikami VAT czynnymi.
Z przepisów przejściowych wynika, że nowe zasady opodatkowania robót budowlanych stosuje się do usług, które zostały wykonane od 1 stycznia 2017 r. (zob. art. 5 ustawy nowelizującej).
PRZYKŁAD
27 grudnia 2016 r. podwykonawca wykona na rzecz czynnego podatnika VAT usługę stanowiącą robotę budowlaną, którą udokumentuje fakturą wystawioną w dniu 4 stycznia 2017 r. W tej sytuacji – pomimo tego, że obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia tej usługi powstanie w 2017 r. – mechanizm odwrotnego obciążenia nie znajdzie zastosowania i podatnikiem z tytułu świadczenia tej usługi będzie podwykonawca.
Gdy zaliczka na poczet robót budowlanych objętych w nowym roku odwrotnym obciążeniem zostanie wpłacona jeszcze w 2016 r., a usługa wykonana już w 2017 r., to korekty rozliczenia tej zapłaty trzeba będzie dokonać w rozliczeniu za okres, w którym wykonano usługę (zob. art. 8 ustawy nowelizującej). Całość podstawy opodatkowania będzie już rozliczona według nowych zasad.
2. Podatek naliczony
Od 2017 r. zaostrzone zostają warunki odliczenia VAT m.in. od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Aby VAT należny i naliczony z tytułu WNT mógł być wykazany w tym samym miesiącu, to VAT należny trzeba rozliczyć w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. Rozliczenie z opóźnieniem, dłuższym niż trzy miesiące, kwot podatku należnego z tytułu WNT powoduje obowiązek wykazania VAT naliczonego w bieżącym okresie rozliczeniowym, za który nie została złożona deklaracja.
Według art. 9 ustawy nowelizującej nowe zasady mają zastosowanie do rozliczeń za okresy przypadające od stycznia lub I kwartału 2017 r.
3. Zwrot VAT
W 2017 r. weryfikacja zasadności zwrotu VAT może obejmować sprawdzenie:
● rozliczenia podatnika;
● rozliczeń innych podmiotów biorących udział w obrocie towarami lub usługami, będącymi przedmiotem rozliczenia podatnika;
oraz sprawdzenie zgodności tych rozliczeń z faktycznym przebiegiem transakcji.
Przepis ten – jak wynika z art. 10 ustawy zmieniającej – będzie stosowany również do okresów rozliczeniowych przypadających przed 1 stycznia 2017 r.
Natomiast wprowadzane z dniem 1 stycznia 2017 r. nowe warunki wnioskowania o skrócenie terminu zwrotu do 25 dni dotyczyć będą nadwyżek wykazywanych, począwszy od deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r. i deklaracji VAT-7K za I kwartał 2017 r. (art. 11 ustawy
nowelizującej).
4. Ustalanie dodatkowego zobowiązania
Do ustawy dodane zostaną art. 112b i 112c ustawy o VAT. Zawierać one będą przepisy uprawniające organy podatkowe do ustalania podatnikom dodatkowych zobowiązań podatkowych. Jednak z art. 11 ustawy nowelizującej wynika, że nie będą stosowane do okresów rozliczeniowych przypadających przed 1 stycznia 2017 r. Oznacza to, że podatnikom, u których wystąpią nieprawidłowości w VAT za rok 2016 lub lata wcześniejsze, dodatkowe zobowiązanie podatkowe na podstawie tych przepisów nie będzie mogło być ustalone.
5. Deklaracje VAT oraz informacje podsumowujące
Nowe przepisy o składaniu deklaracji VAT oraz informacji podsumowujących, zarówno VAT-UE, jak i VAT-27 podatnicy zastosują od rozliczenia za styczeń lub I kw. 2017 r. (zob. art. 14 ustawy nowelizującej).
W konsekwencji:
● podatnicy tracący z dniem 1 stycznia 2017 r. prawo do składania deklaracji kwartalnych obowiązani będą w styczniu złożyć ostatnią deklarację VAT-7K lub VAT-7D za IV kw. 2016 r.;
● w styczniu 2017 r. po raz ostatni zostaną złożone kwartalne informacje podsumowujące (za IV kw. 2016 r.);
● składana w styczniu 2017 r. informacja podsumowująca za grudzień 2016 r. lub IV kw. 2016 r. będzie mogła zostać złożona w formie papierowej.
Od rozliczenia za styczeń lub I kw. 2017 r. deklaracje VAT-7, VAT-7K, VAT-8, VAT-9M, VAT-13 oraz VAT-14 składa się co do zasady wyłącznie elektronicznie. Art. 16 ustawy zmieniającej określa, jakich podatników obejmie z dniem 1 stycznia 2017 r. ten obowiązek. Są to podatnicy:
● obowiązani do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE;
● będący dostawcami towarów z zał. nr 11 do ustawy lub świadczącymi usługi z zał. nr 14 do ustawy, dla których podatnikiem jest nabywca, lub nabywcami tych towarów lub usług;
● którzy mają taki obowiązek również w podatku dochodowym.
Pozostali podatnicy będą mieli taki obowiązek dopiero od 1 stycznia 2018 r.
Informacje podsumowujące od rozliczenia za styczeń 2017 r. są składane wyłącznie w formie elektronicznej i tylko za okresy miesięczne.
6. Nowy limit zwolnienia podmiotowego
Obecnie limit zwolnienia podmiotowego wynosi zasadniczo 150 000 zł. Od 2017 r. limit ten zostanie podwyższony do 200 000 zł.
Z podwyższonego limitu zwolnienia podmiotowego będą również mogli skorzystać niektórzy podatnicy, u których wartość sprzedaży przekroczyła lub przekroczy w 2016 r. obecnie obowiązujący limit (zob. art. 18 ustawy nowelizującej).
Dotyczy to:
● podatników, u których łączna wartość sprzedaży w 2016 r. była wyższa niż 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł (zob. art. 18 ust. 1 ustawy nowelizującej);
● podatników, którzy rozpoczęli w 2016 r. wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł (zob. art. 18 ust. 2 j ustawy nowelizującej).
Przepis przejściowy wyłącza zatem stosowanie art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Dlatego ograniczenie, że do zwolnienia podmiotowego podatnik nie może wrócić przez rok, licząc od końca roku, w którym utracił to prawo lub z niego zrezygnował, nie ma w tym przypadku zastosowania.
Niestety, przepisy przejściowe nie określają terminu wyboru zwolnienia podmiotowego w takiej sytuacji. Stanowi to problem o tyle, że wejdą one w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., zaś wyboru zwolnienia podmiotowego należy dokonać – jak się najczęściej przyjmuje – do dnia poprzedzającego pierwszy dzień miesiąca, od którego podatnik zamierza z niego korzystać. Istnieje w związku z tym ryzyko, że organy podatkowe będą kwestionować dokonywany przed końcem 2016 r. wybór zwolnienia podmiotowego na podstawie wskazanych przepisów przejściowych.
