Opłaty pobierane przez izby rzemieślnicze za egzaminy zawodowe na mistrzów i czeladników, które można traktować jako integralną część usług kształcenia zawodowego powinny być zwolnione z podatku od towarów i usług
Rozmowa z Elżbietą Lutow, ekspertem ze Związku Rzemiosła Polskiego.
Związek Rzemiosła Polskiego wystąpił do Ministerstwa Finansów o wyjaśnienie wątpliwości związanych z opodatkowaniem VAT egzaminów czeladniczych i mistrzowskich prowadzonych przez izby rzemieślnicze. O jakie wątpliwości chodzi?
Po nowelizacji ustawy o VAT pojawiły wątpliwości interpretacyjne, czy nadal jest możliwe stosowanie zwolnień z VAT dla usług kształcenia zawodowego wykonywanych przez organizacje rzemiosła, w tym w zakresie egzaminów zawodowych przeprowadzanych przez izby rzemieślnicze.
W przypadku egzaminów trudno rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z usługą kształcenia zawodowego. Jeśli przyjąć, że egzamin jest integralną częścią usługi kształcenia zawodowego, to opłaty egzaminacyjne pobierane przez izby rzemieślnicze powinny być zwolnione z VAT. Problem jednak nie jest tak jednoznaczny.
Dlatego w pierwszych wystąpieniach kierowanych w lutym tego roku przez Związek Rzemiosła Polskiego (ZRP) do MF przedstawialiśmy argumenty za tym, aby uznać, że usługi kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawodowego, w tym przeprowadzanie egzaminów zawodowych, wykonywane przez organizacje rzemiosła są zwolnione z VAT. Niestety nie otrzymaliśmy z ministerstwa potwierdzenia naszego stanowiska.
Jak powinno wyglądać rozliczenie VAT?
W ostatnim piśmie do ministra finansów prezentujemy pogląd, że egzaminy zawodowe przeprowadzane przez izby rzemieślnicze należy uznać za niepodlegające VAT. Zdaniem ZRP uzasadnieniem dla takiego rozstrzygnięcia może być art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady UE. Uważamy, że izby rzemieślnicze w zakresie egzaminów zawodowych realizują zadania zlecane przez państwo i w tym obszarze ich działalności powinny być traktowane jak podmioty prawa publicznego. W myśl dyrektywy organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują, lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Na podstawie ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Uważamy, że jest pewna niezgodność pomiędzy regulacjami prawa europejskiego i mającymi je implementować przepisami polskimi. Izby rzemieślnicze na podstawie ustawy o rzemiośle są uprawnione do potwierdzania egzaminów kwalifikacyjnych świadectwami czeladniczymi i dyplomami mistrzowskimi. Opłata za egzaminy, której wysokość jest regulowana ustawowo, powinna być traktowana jak opłata administracyjna, która jest poza zakresem VAT.
Niestety w świetle przepisów o VAT nie uwzględnia się statusu podmiotów niebędących organami władzy publicznej, ale jednak wykonujących określone czynności władcze przypisane im ustawowo.
Chcemy zwrócić uwagę, że takie rozstrzygnięcia w zakresie egzaminów zawodowych funkcjonują, np. w Niemczech. Czynności te są tam traktowane jako działania, z tytułu których podmioty je realizujące nie są podatnikami VAT.
Jak izby rzemieślnicze radzą sobie z rozliczeniami?
Izby rzemieślnicze znalazły się w trudnej sytuacji. Oczekują na wyjaśnienie tego skomplikowanego stanu prawnego. Występowanie wszystkich organizacji o interpretacje indywidualne mnożyłoby tylko czynności administracyjne służące wyjaśnieniu problemu, mogłoby nie zapewnić jednolitości interpretacyjnej.
Dlatego ZRP jako organizacja pracodawców i zawodowa o zasięgu ogólnokrajowym, sprawująca z mocy ustawy o rzemiośle nadzór nad komisjami egzaminacyjnymi izb rzemieślniczych zwrócił się do Ministerstwa Finansów o rozstrzygnięcie tego problemu.