To, czy podatnikowi przysługuje prawo własności do terenu, na którym budowana jest droga, ma zasadnicze znaczenie dla możliwości opodatkowania podatkiem od towarów i usług późniejszej czynności nieodpłatnego przekazania
Kto powinien zainteresować się opodatkowaniem VAT czynności przekazania w drodze darowizny na rzecz np. gminy obiektów infrastruktury wybudowanych przez przedsiębiorstwo wokół jego siedziby?
Kwestia ta dotyczy szerokiego kręgu podmiotów. W praktyce bowiem odnosi się do wszelkich firm, które dokonują budowy obiektów oddziałujących na lokalną infrastrukturę. Często niejako dzieje się to przy okazji prowadzenia własnych inwestycji.
Czy z tymi rozliczeniami wiążą się jakieś problemy?
Niestety tak. Obciążenie VAT tej kategorii czynności w praktyce budzi pewne zastrzeżenia. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega nieodpłatne przekazanie towarów na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, jeżeli możliwe było dokonanie odliczenia VAT naliczonego przy ich nabyciu.
Jak do tej kwestii podchodzą fiskus i sądy?
Organy podatkowe i sądy administracyjne stoją na stanowisku, że w przypadku gdy podmiot inwestuje w już istniejącą infrastrukturę, czyli drogi i obiekty wybudowane na gruncie będącym własnością gminy, późniejsze ich przekazanie jest uznawane za nieodpłatne przekazanie nakładów, które nie podlega VAT. Nie jest to bowiem dostawa towarów (z uwagi na brak prawa własności po stronie podatnika nie następuje jego przeniesienie), lecz czynność kwalifikowana jako świadczenie usług.
A jak będzie w sytuacji, gdy podatnik poniesie wydatki na budowę infrastruktury drogowej znajdującej się na terenie będącym jego własnością, a następnie dokona darowizny na rzecz gminy?
W takim przypadku, co do zasady, przekazanie przez przedsiębiorstwo infrastruktury drogowej wraz z gruntem jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Jeśli bowiem korzyści wynikające z tych działań uzasadniają ich podjęcie i mają znaczenie dla sprawnego funkcjonowania jego firmy, należy uznać taki związek za istniejący. Jednak często praktyka sądowa prezentuje stanowisko odmienne, odmawiające tej kategorii czynności w związku z prowadzoną działalnością, co w konsekwencji będzie skutkowało koniecznością naliczenia VAT przy jej dokonaniu. Przykładowo w jednym z najnowszych wyroków dotyczących omawianej kwestii (wyrok WSA w Poznaniu z 29 lipca 2010 r., sygn.. akt I SA/Po 408/10) WSA stanął na stanowisku, że nie można uznać, iż przekazanie nieodpłatnie na rzecz gminy działki, na której skarżąca wybudowała drogę, mieści się w pojęciu przekazania na cele związane z prowadzonym przez nią przedsiębiorstwem. W konsekwencji nieodpłatne przekazanie na rzecz gminy drogi powinno zostać opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jednak nie z uwagi na to, że każde nieodpłatne przekazanie (za wyjątkiem drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek) podlega opodatkowaniu, lecz z uwagi na okoliczność, że przekazanie to nastąpi na cele inne niż związane z prowadzonym przez skarżącą przedsiębiorstwem.
O czym powinni więc pamiętać podatnicy?
Inwestując w infrastrukturę drogową, należy dokonać rozróżnienia pomiędzy inwestycją dokonaną na gruncie własnym, a inwestowaniem w budowę dróg znajdujących się na gruncie należącym do gminy. To, czy podatnikowi przysługuje prawo własności do terenu, na którym budowana jest droga, ma zasadnicze znaczenie dla możliwości opodatkowania VAT późniejszej czynności nieodpłatnego przekazania. Już na etapie planowania danej inwestycji konieczne jest więc uwzględnianie różnej kwalifikacji podatkowej późniejszego przekazania jej efektów.