MARCIN MATYKA o skutkach podwyżki VAT - Wyższy VAT może przyczynić się do zwiększenia zagranicznych zakupów Polaków. Wybierzemy kraje z niższym podatkiem.
EWA MATYSZEWSKA:
Rząd zdecydował, że od przyszłego roku podniesie stawki VAT o 1 proc. Czy to jedyne dobre wyjście?
MARCIN MATYKA:*
Nie. W VAT plagą stały się tzw. oszustwa karuzelowe, czyli wyłudzenia VAT w fikcyjnym handlu wewnątrzwspólnotowym. W niektórych krajach straty z takich oszustw mogą sięgać do 10 proc. dochodów z VAT.
Ograniczeniem oszustw mogłoby być wprowadzenie regulacji z dyrektywy UE, że w przypadku, kiedy podmiot nie posiada siedziby w Polsce, zobowiązanym do zapłaty VAT powinien być zawsze nabywca. Wówczas zagraniczny podmiot nie wystawiałby faktur VAT i nie wyłudzał z budżetu podatku wykazanego na tych fakturach.
Od początku tego roku państwa UE wprowadziły wymóg składania informacji podsumowujących o obrotach towarowych z kontrahentami z krajów unijnych co miesiąc, zamiast co kwartał. Co można zrobić w tym zakresie?
Potrzebne byłoby, aby krajowa administracja faktycznie, a nie teoretycznie, na bieżąco kontrolowała i porównywała dane z tych informacji, by móc przeciwdziałać wyłudzeniom. Polska staje się coraz atrakcyjniejsza dla oszustw, ponieważ po pierwsze mamy wysoką stawkę VAT, która jeszcze wzrośnie, po drugie mechanizmy przeciwdziałania i wykrywania oszustw nie działają efektywnie. Może się więc zdarzyć, że podwyżki stawek VAT zostaną w części zniweczone przez większą skalę wyłudzeń.
Czy prognozuje pan powiększenie szarej strefy?
Nie spodziewam się tego.
Wraz z podwyżką VAT wzrośnie stawka akcyzy na paliwa.
To prawda. Obecnie na rynku krajowym do każdego litra benzyny i oleju dodaje się do 5 proc. – odpowiednio alkoholu i estrów. Ulga wynosi więc od ok. 5 do 7 gr na litrze. Jeżeli rząd nie wystąpi do Komisji Europejskiej o przedłużenie zgody na ulgę (zgoda obowiązuje do końca kwietnia 2011 r.) – na co się zanosi, cena paliwa wzrośnie nie tylko o dodatkowy VAT, lecz o podwyżki akcyzy.
Taka skumulowana podwyżka ceny może mieć jednak wpływ na rozwój szarej strefy w obrocie paliwami.
Jak temu przeciwdziałać?
Przeciwdziałać temu mają większe zaangażowanie celników w kontrole doraźne. Kontrole już się zintensyfikowały, na efekty trzeba jeszcze poczekać.
Dlaczego Polacy korzystają z rajów podatkowych? Czy obecna podwyżka VAT wzmocni ten trend?
Zapowiedziane podwyżki VAT nie powinny być dodatkowym i silnym impulsem do poszukiwań nowych sposobów optymalizacji podatkowej. Takie zmiany mogą natomiast spowodować, że polscy konsumenci będą częściej kupowali towary za granicą, płacąc VAT innego państwa (np. Niemczech, Czechach, na Słowacji).
*Marcin Matyka
szef Zespołu Doradztwa Podatkowego kancelarii DLA Piper