Rozmawiamy z ROBERTEM JURKIEWICZEM, doradcą podatkowym w PricewaterhouseCoopers - W Polsce działa zaledwie 15 podatkowych grup kapitałowych. To skutek zbyt konserwatywnych przepisów dotyczących takich grup. Aby tę sytuacje zmienić, potrzebna jest pilna nowelizacja ustawy o CIT.
ROZMOWA
● Z najnowszych danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2008 roku działało w Polsce tylko 15 podatkowych grup kapitałowych. Łącznie osiągnęły one dochody w wysokości 3,5 mld zł i wykazały CIT w wysokości 665,4 mln zł. Dlaczego mamy w Polsce tak mało podatkowych grup kapitałowych?
– Jednym z warunków utrzymania statusu podatnika przez podatkową grupę kapitałową (PGK) jest wymóg osiągnięcia przez nią, za każdy rok podatkowy, udziału dochodów w przychodach podatkowych w wysokości co najmniej 3 proc. Warunek ten wskazywany jest jako jedna z głównych przyczyn sprawczych braku zainteresowania w Polsce podatkowymi grupami kapitałowymi.
Kolejną przyczyną takiego stanu rzeczy jest inny wymóg, jaki stawia ustawa o CIT dla spółek tworzących PGK, tj. konieczność istnienia bezpośredniego 95-proc. powiązania pomiędzy spółką dominującą a spółkami zależnymi.
● Czy w pozostałych krajach UE te warunki są inne?
– Owszem. W większości krajów europejskich, które przewidują konsolidację w podatku dochodowym, nie dość, że stopień powiązania jest znacznie niższy (np. Niemcy, Austria czy Włochy – 50 proc.) to dodatkowo możliwe jest również istnienie powiązań pośrednich pomiędzy spółkami tworzącymi fiscal unity (grupy podatkowe).
● Wyjaśnijmy, czym jest podatkowa grupa kapitałowa?
– Podatkowa grupa kapitałowa to grupa odpowiednio powiązanych ze sobą spółek prawa handlowego posiadających osobowość prawną, a więc spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, lub spółek akcyjnych, która po spełnieniu warunków przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych uzyskuje status podatnika CIT. Uzyskanie tego statusu powoduje, że spółki wchodzące w skład PGK przestają być odrębnymi podatnikami podatku dochodowego. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe ciążą wówczas na podatkowej grupie kapitałowej, przy czym rozlicza je jedna ze spółek, zwana spółką reprezentującą.
● Jakie są korzyści utworzenia podatkowej grupy kapitałowej?
– Przede wszystkim rozliczanie CIT w ramach podatkowej grupy kapitałowej umożliwia kompensowanie strat poniesionych w danym roku podatkowym przez spółki z PGK z dochodami osiągniętymi w tym roku przez inne spółki wchodzące w jej skład. Jeżeli tylko podatkowa grupa kapitałowa, jako całość, wykazywać będzie dochód, to straty spó- łek ją tworzących będą mogły być rozliczone szybciej i w pełnej wysokości w porównaniu do sytuacji, gdyby spółki te pozostawały poza grupą.
Inną korzyścią jest wyłączenie stosowania przepisów dotyczących cen transferowych w stosunku do świadczeń pomiędzy spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową.
● Czy utrata statusu podatnika przez grupę kapitałową spowoduje obowiązek korekty wcześniejszych rozliczeń?
– Wśród podatników pokutuje mit, jakoby utrata statusu podatnika przez podatkową grupę kapitałową powodowała konieczność cofnięcia się i dokonania rozliczenia podatku przez poszczególne spółki tworzące grupę oraz zapłaty przez nie odsetek od zaległości podatkowych. W istocie przepis taki funkcjonował z chwilą wejścia w życie regulacji dotyczących podatkowych grup kapitałowych, ale rok później został uchylony.
Istotnym problemem dla spółek chcących rozliczać się w ramach podatkowej grupy kapitałowej jest ryzyko przepadku straty poniesionej przez PGK. Straty poniesionej przez podatkową grupę kapitałową nie pokrywa się bowiem z dochodu poszczególnych spółek w razie upływu okresu obowiązywania umowy lub po utracie statusu podatkowej grupy kapitałowej.
● Jak należy zmienić przepisy, aby w Polsce było więcej podatkowych grup kapitałowych?
– Dwa najważniejsze postulaty to: obniżenie tzw. 3-proc. progu rentowności bądź też uśrednienie go dla każdego trzyletniego okresu funkcjonowania PGK oraz liberalizacja tzw. warunku powiązania poprzez: obniżenie udziału spółki dominującej w kapitale zakładowym pozostałych spółek zależnych z 95 proc. do 50 proc. oraz umożliwienie istnienia powiązań pośrednich pomiędzy spółką dominującą a spółkami zależnymi, zainteresowanymi utworzeniem PGK.
● ROBERT JURKIEWICZ
doradca podatkowy, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego PricewaterhouseCoopers