Rozmawiamy z RAFAŁEM CHMIELEWSKIM, prawnikiem, specjalistą w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego - Jeśli marynarz spełnia warunki do skorzystania z abolicji podatkowej, ma do niej prawo jak każdy inny podatnik zarabiający za granicą.
ROZMOWA
• Czy przepisy ustawy abolicyjnej mogą zastosować marynarze będący Polakami?
- Marynarze to grupa zawodowa, która ma zdecydowanie najwięcej wątpliwości co do tego, czy może skorzystać z prawa, jakie przyznaje obecna abolicja podatkowa. W tym przypadku najczęściej mamy do czynienia z sytuacjami wielostronnymi, gdzie rezydent polski pracuje np. na statku pływającym pod banderą Panamy, ale należącym do duńskiego przedsiębiorstwa i spędzającym ponad pół roku na wodach terytorialnych Wielkiej Brytanii. Takie sytuacje, nie tak rzadkie w tej branży, powodują problem głównie z prawidłowym ustaleniem miejsca obowiązku podatkowego, a co za tym idzie - z uprawnieniem do umorzenia swojej zaległości podatkowej w drodze procedury abolicyjnej.
Stanowczo jednak należy uznać prawo marynarzy do abolicji podatkowej, jeżeli tylko spełniają warunki, które ustawa abolicyjna zastrzega.
• Czy dochody marynarzy są tak samo traktowane w umowach podatkowych jak np. dochody z pracy?
- Nie. Dochody marynarzy są opodatkowane inaczej niż dochody z pracy najemnej. Z reguły bowiem prawo do opodatkowania ich dochodów przyznaje się państwu, na którego obszarze znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa zarządzającego jednostką.
• To jedyna zasada?
- Od tej reguły są oczywiście wyjątki, bowiem czasem prawo do opodatkowania tych dochodów ma charakter wyłączności (np. umowa z Danią, Belgią), a innym razem charakter alternatywny (np. umowa z Wielką Brytanią, Austrią). W umowie z USA z kolei istnieje przepis, zgodnie z którym dochody zagranicznego rezydenta będącego członkiem załogi statku są zwolnione z podatku dochodowego w USA, jednak w tym przypadku umowa nie mówi o miejscu faktycznego zarządu przedsiębiorstwa zarządzającego jednostką, ale o rezydencie amerykańskim.
• Co w takim razie powinien zrobić marynarz, który chce skorzystać z abolicji podatkowej?
- W każdej sytuacji marynarz zamierzający wnioskować o abolicję musi nie tylko ustalić, czy spełnia warunki z ustawy abolicyjnej, lecz także, czy spełnia te warunki na mocy stosownej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
• Czy możemy to zobrazować na przykładzie?
- Tak. Weźmy np. wskazany przypadek rezydenta polskiego pracującego na statku należącym do przedsiębiorstwa duńskiego. Podatnik ten spełnia warunki przyznające mu prawo do abolicji podatkowej (w umowie jest metoda proporcjonalnego odliczenia), jednak jednocześnie umowa wskazuje, że jego dochody z pracy na statku w transporcie międzynarodowym opodatkowane są tylko w Danii i tym samym są one wyłączone z opodatkowania w Polsce. W efekcie marynarz ten nie może z abolicji skorzystać, gdyż metodą, jaką musiał ewentualnie stosować, unikając podwójnego opodatkowania w rocznym rozliczeniu podatku, była metoda wyłączenia, a nie metoda proporcjonalnego odliczenia.