W praktyce większość sporów, jakie prowadzone są pomiędzy podatnikami a przedstawicielami fiskusa na płaszczyźnie podatku dochodowego od osób prawnych, dotyczy właśnie kosztów uzyskania. Co ważne, problemy z osiągnięciem konsensusu dotyczyć mogą zarówno kwoty kosztów, jak i okresu rozliczeniowego, w którym powinny one być uwzględnione w rachunku podatkowym. I jedno, i drugie zagadnienie może przyprawić podatników o ból głowy.
Podkreślić bowiem należy, że wbrew logice (a przynajmniej tak uważa większość podatników) negatywne implikacje podatkowe może generować nie tylko zbyt wczesne ujęcie kosztów w rachunku podatkowym, lecz także bezpodstawne odsunięcie ich w czasie.
Dlatego właśnie w komentarzu do regulacji dotyczących zasad rozliczania kosztów podatkowych zawartych w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.; dalej: u.p.d.o.p.) przyjrzymy się, co może być kosztem podatkowym, a także kiedy dany koszt powinien wpływać na wynik podatkowy.
Aby doprecyzować, jak powinniśmy rozliczać koszty, w pierwszej kolejności musimy poddać analizie zagadnienie celowości fiskalnej. W każdym bowiem przypadku koszt musi spełniać takie warunki, by podatnik miał prawo do jego aktywacji. Tutaj wręcz trudne do przecenienia jest znaczenie orzecznictwa sądów administracyjnych. Dlatego właśnie w tej części komentarza czytelnicy znajdą wiele orzeczeń, które chociaż nie stanowią źródła prawa, to w istotny sposób wpływają na jego stosowanie, a czasami wręcz są niezbędne do ustalenia tego, co prawodawca miał na myśli.
Wskażemy również na szczególne sposoby identyfikacji kosztów, których na płaszczyźnie CIT jest mniej niż w PIT, i które mają szczególny charakter, ale jednak występują.
Kierując się systematyką ustawy, przeanalizujemy, co oznacza poniesienie kosztu i jak to wpływa na jego rozliczenie.
W drugiej części opracowania pochylimy się m.in. nad nowymi regulacjami, poprzez które prawodawca wprowadza od 2017 roku dodatkowy wymóg, jaki musi być w niektórych przypadkach wypełniony, aby koszt mógł być ujęty w rachunku podatkowym.
Biorąc pod uwagę to, że od 2016 roku zmodyfikowane zostały reguły, jakimi podatnicy CIT winni się kierować, dokonując korekty kosztów uzyskania, w niniejszym komentarzu nie mogło zabraknąć omówienia tych zagadnień. Jest to szczególnie ważne, ponieważ dla większości podatników już niebawem kończy się pierwszy rok obowiązywania tych regulacji, a nie zawsze ich stosowanie jest tak łatwe i oczywiste, jak mogłoby się wydawać po pobieżnej analizie.
W kolejnej części komentarza przyjrzymy się wyłączeniom z kosztów podatkowych.
Ponad wszelką wątpliwość rozliczenie kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych to niełatwe, odpowiedzialne zadanie, dla wykonania którego, niejednokrotnie, konieczne jest przeprowadzenie wnikliwego badania, przetworzenie danych, które dostarczane są przez osoby zajmujące się u podatnika czymś zgoła innymi niż podatki.
I właśnie, aby ułatwić czytelnikom poruszenie się w gąszczu zarówno nowych, jak i obowiązujących od lat regulacji, umożliwić prawidłowe rozliczenie kosztów uzyskania (co do ich kwoty oraz umiejscowienia w czasie), oddajemy w ich ręce komentarz do art. 15 i 16 u.p.d.o.p. Przy czym, ze względu na objętość materii, komentarz został podzielony na części – dziś przedstawiamy pierwszą z nich.