Jeżeli po dokonaniu zmiany okresu trwania umowy leasingu umowa ta nadal spełnia określone warunki, wówczas możliwe jest ustalenie dochodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu, po upływie podstawowego okresu umowy.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Spółka prowadzi działalność leasingową. Wśród zawieranych umów leasingu znajdują się umowy, które spełniają warunki określone w art. 17f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dla tzw. podatkowego leasingu finansowego. Przedmiotami umów są środki trwałe, z wyłączeniem nieruchomości. W praktyce zdarzają się sytuacje, w których korzystający, np. w związku z jego pogarszającą się bieżącą sytuacją finansową, zwraca się z prośbą o przedłużenie okresu umowy leasingu. Jak ustalić przychód z tytułu sprzedaży przedmiotu leasingu korzystającemu w sytuacji, gdy pierwotnie określony okres trwania umowy leasingu operacyjnego ulegnie wydłużeniu?
ODPOWIEDŹ IZBY: Przepisy rozdziału 4a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) regulują m.in. szczególne zasady opodatkowania stron leasingu finansowego, które mają zastosowanie tylko, jeżeli umowa leasingu spełnia warunki, o których mowa w art. 17f ust. 1 ustawy o CIT.
Umowa leasingu dla celów podatkowych ma charakter leasingu finansowego, gdy spełnione są warunki:
• umowa leasingowa musi być zawarta na okres oznaczony,
• suma ustalonych w umowie leasingowej opłat, pomniejszonych o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem tej umowy,
• umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy dokonuje korzystający.
Skutki podatkowe sprzedaży środka trwałego, będącego przedmiotem umowy leasingu finansowego, po upływie podstawowego okresu umowy leasingu określa art. 17g ustawy o CIT.
Stosownie do art. 17g ust. 1 ustawy o CIT, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w art. 17f ust. 1 ustawy o CIT, i po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem tej umowy:
• przychodem ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży także wtedy, gdy odbiega ona znacznie od ich wartości rynkowej,
• do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków poniesionych przez finansującego na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych stanowiących przedmiot umowy leasingu; kosztem są jednak te wydatki pomniejszone o spłatę wartości początkowej, o której mowa w art. 17a pkt 7 ustawy o CIT.
Wątpliwości w zakresie możliwości zastosowania art. 17 g ust. 1 ustawy o CIT powstają w przypadku, gdy pierwotnie określony okres trwania umowy leasingu ulegnie wydłużeniu. Zgodnie z art. 17a pkt 2 ustawy o CIT za podstawowy okres umowy leasingu uważa się czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona.
Należy zauważyć, że art. 17a pkt 2 ustawy o CIT nie można interpretować w oderwaniu od pozostałych przepisów regulujących zasady opodatkowania stron leasingu. W sytuacji gdy strony leasingu dokonają zmiany czasu trwania umowy leasingu, należy zbadać, czy nowe warunki umowy spełniają kryteria wynikające z art. 17f ustawy o CIT.
Jeżeli po dokonaniu zmiany okresu trwania umowy leasingu umowa ta nadal spełnia warunki określone w art. 17f ustawy o CIT, wówczas możliwe jest ustalenie dochodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu, po upływie podstawowego okresu umowy na podstawie art. 17g ustawy o CIT.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2008 r. (nr IPPB3/423-1101/08-2/GJ)
OPINIA
RAFAŁ CIOŁEK
doradca podatkowy, dyrektor w KPMG Tax M. Michna
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2008 r. w sprawie sposobu określania przychodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu w przypadku wydłużenia okresu trwania umowy nie jest unikatowa, jeśli chodzi o jej walor merytoryczny. Jest jedną z wielu interpretacji praktycznie o analogicznym brzemieniu. Niemniej tak ta, jak i inne interpretacje dotyczące tego zagadnienia (wydłużania okresu umów leasingu) daje do myślenia z innych, pozapodatkowych powodów. Otóż nietrudno wysnuć wniosek, że skoro opublikowanych jest wiele takich interpretacji dla różnych leasingodawców, to wydłużanie umów leasingu musi stanowić dość powszechny problem w ich działalności (jako że chcą mieć urzędowo określone skutki podatkowe tego zjawiska). To z kolei oznacza, że wielu leasingobiorców zwraca się do firm leasingowych z postulatem renegocjowania umów, zapewne ze względu na problemy z płynnością. Rzecz jasna im dłuższy okres leasingu, tym niższa miesięczna rata leasingowa. Obawiam się, że ta interpretacja pośrednio potwierdza fakt, iż zawirowania w gospodarce światowej na dobre dotarły do nas i coraz więcej podmiotów gospodarczych zaczyna odczuwać skutki spowolnienia gospodarki. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że rok lub dwa lata temu Polska była krajem o największych wartościowo zakupach maszyn budowlanych i innego ciężkiego sprzętu (całkiem możliwe, że większość z tych zakupów, jako wysoce kapitałochłonnych, realizowana była w formule leasingu), to obecna sytuacja na rynku nieruchomości nie jest zapewne bez znaczenia, jeśli chodzi o genezę problemu, który leży u podstaw omawianej interpretacji.