Banki i firmy ubezpieczeniowe świadczące usługi zwolnione z VAT nie mogą odzyskać podatku naliczonego zawartego w cenie nabywanych towarów i usług. Komisja Europejska planuje zmiany w tym zakresie. Czy rozwiążą one problem opodatkowania instytucji finansowych?
ANDRZEJ DĘBIEC
partner, Kancelaria Lovells
Zgodnie z polską ustawą o VAT, podatnikom przysługuje prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia towarów i usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Regulacja ta stawia w niekorzystnej sytuacji podmioty, świadczące głównie usługi zwolnione z podatku, np. banki i firmy ubezpieczeniowe. Ponieważ nie mogą odzyskać VAT naliczonego, wpływa to bezpośrednio na podwyższenie kosztu świadczonych przez nie usług. Taką sytuację należy uznać za sprzeczną z zasadą neutralności VAT, zgodnie z którą podatek ten powinien być neutralny dla przedsiębiorców. Dlatego też już od dłuższego czasu była ona przedmiotem analiz KE.
Jednym z pomysłów na rozwiązanie problemów podmiotów świadczących usługi zwolnione z VAT jest wprowadzenie możliwości wyboru opodatkowania lub zwolnienia z podatku świadczonych usług finansowych i ubezpieczeniowych. Wprowadzenie opcjonalnego opodatkowania usług tego rodzaju umożliwia Dyrektywa 112/2006. Takie rozwiązanie wydaje się być korzystne zarówno dla banków, które uzyskałyby prawo do odliczania VAT naliczonego, jak i dla ich klientów instytucjonalnych, którzy także byliby uprawnieni do odliczania podatku zawartego w cenie usług oferowanych przez banki. Wprowadzenie takiej możliwości mogłoby także wpłynąć na zmniejszenie cen usług świadczonych przez instytucje finansowe. Jeżeli będą one uprawnione do odliczenia VAT, to podatek ten nie będzie podwyższał ceny usług. Pomimo korzyści niewiele państw zdecydowało się na wprowadzenie tego rozwiązania. Nie uwzględnia go m.in. polska ustawa o VAT. Z tego względu Komisja podjęła dalsze prace w tym zakresie, czego efektem jest planowana nowelizacja Dyrektywy 112/2006 i rozporządzenia Rady wprowadzającego przepisy wykonawcze do tej dyrektywy. Zgodnie z przedstawionym projektem, planowane jest obligatoryjne zobowiązanie państw członkowskich do wprowadzenia regulacji umożliwiających wybór opodatkowania lub zwolnienia z VAT usług tego rodzaju. Zmiany mają być wprowadzone do ustawodawstw państw Unii do 1 stycznia 2012 r., przy czym państwom członkowskim pozostawiono swobodę co do określenia zasad stosowania prawa wyboru w zależności od warunków krajowych. Z powyższego wynika, że także Polskę czeka nowelizacja ustawy VAT wprowadzająca opisane powyżej zmiany, wymuszone planowaną zmianą Dyrektywy 112/2006 przez Komisję Europejską.