Rajem podatkowym jest państwo, którego wewnętrzny reżim podatkowy pozwala nie płacić podatków od pewnych kategorii dochodów bądź majątku, podczas gdy w innych państwach taki dochód bądź majątek podlega opodatkowaniu. Czy takie raje tworzą preferencje podatkowe?
DOCHODY ZAGRANICZNE OD A DO Z
MichaŁ Zdyb
menedżer podatkowy, ABC DATA
Oprócz preferencji podatkowych, które stanowią oczywiście podstawowy wyróżnik rajów podatkowych, kraje posiadające taki status oferują również innego rodzaju udogodnienia. Owe dodatkowe udogodnienia mają uzupełniać bądź zapewniać skuteczne korzystanie z oferowanych przez raje podatkowe preferencji podatkowych. Za takie dodatkowe korzyści uznaje się przede wszystkim zapewnienie przez raje podatkowe wysokiego stopnia tajemnicy bankowej oraz handlowej. Przejawia się to np. w braku obowiązku wpisywania udziałowców spółek do rejestru spółek czy też brakiem obowiązku podawania tytułu dokonania przelewu bankowego wobec transakcji opiewających na znaczne kwoty. Raje podatkowe oferują ponadto liberalne podejście w zakresie przepisów prawa dewizowego, co pozwala np. na brak obowiązku raportowania do organów administracji państwowej objęcia udziałów w spółce mającej siedzibę w raju podatkowym przez obywateli innych państw. Bardzo dużym udogodnieniem, jakie oferują raje podatkowe, jest brak współpracy ze strony organów podatkowych takich państw z organami podatkowymi innych państw.
W piśmiennictwie podatkowym można znaleźć kilka podziałów rajów podatkowych. Dla lepszego zrozumienia, czym jest raj podatkowy, proponuję podzielić raje podatkowe na następujące kategorie: kraje, w których wszelkie dochody, przyrost kapitału bądź majątek nie podlega opodatkowaniu, np. Republika Vanatu; kraje stosujące zasadę terytorialności, tj. pobierające podatek wyłącznie ze źródeł położnych na ich terytorium przy jednoczesnym zwolnieniu dochodów ze źródeł zagranicznych, np. Panama; kraje, których reżim podatkowy charakteryzuje się niskimi stawkami podatkowymi, np. Wyspa Mann; kraje oferujące ulgi podatkowe dla dochodów osiąganych przez pewne rodzaje podmiotów bądź dochodów pochodzących z określonych źródeł, np. Gibraltar; kraje oferujące uprzywilejowane traktowanie spółek holdingowych dla celów podatkowych, np. Singapur.
Reżimy podatkowe rajów podatkowych są najczęściej używane do lokowania dochodów pochodzących z nielegalnych źródeł, ale również preferencje oferowane przez te kraje są wykorzystywane w technikach międzynarodowej optymalizacji podatkowej, np. w technikach treaty shopping. Wykorzystywanie rajów podatkowych w celach optymalizacji podatkowej może niekiedy doprowadzić do uchylania się od opodatkowania oraz nadużywania przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dlatego też, przede wszystkim w ramach prac OECD, podjęto działania przeciwko wykorzystywania rajów podatkowych. Zaowocowało to wydaniem przez OECD wielu raportów poświęconych tematyce wykorzystywania rajów podatkowych. W raportach tych, obok wskazania najpopularniejszych technik stosowanych w międzynarodowej optymalizacji podatkowej z użyciem rajów podatkowych, wskazuje się również propozycje środków prawnych, których wprowadzenie ma zapobiegać omawianym zjawiskom.
(EM)