Jednostka prowadzi wyłącznie działalność leczniczą. Ma unijny numer NIP. Zakupiła urządzenie do wykonywania zabiegów medycznych. Sprzedawca poprosił o jej numer unijny NIP i wystawił fakturę ze stawką 0-proc. Firma nie płaci VAT, gdyż prowadzi tylko sprzedaż zwolnioną. Zastanawia się, jak rozliczyć taki zakup?
EKSPERT RADZI
Podmioty prowadzące działalność leczniczą korzystają zasadniczo z obligatoryjnego zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18–20. Na tej podstawie zwalnia się usługi:
1) w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dla dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych, wykonywanych w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze,
2) w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dla dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych, świadczonych na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność lecznicza,
3) w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, zawodów medycznych,
4) o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 i 19 ustawy o VAT, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19,
5 ) transportu sanitarnego.
Jednak rejestracja w systemie VAT-UE i uzyskanie numeru unijnego NIP będzie nieco zmieniało sytuację podatnika, m.in. w przypadku dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej: WNT). Co do zasady, podatnicy polscy dokonujący WNT po spełnieniu określonych warunków wynikających z ustawy o VAT mogą stosować stawkę 0-proc. Jednak podatnik, który w kraju jest podatnikiem VAT obligatoryjnie zwolnionym z VAT, a zarejestrował się na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych i ich dokonuje, co prawda zakupuje sprzęt medyczny ze stawką 0-proc. VAT, ale w kraju będzie dodatkowo zobowiązany do naliczenia VAT według stawki krajowej. Co ważne, podatnicy tacy nie będą mieli prawa do odliczenia VAT naliczonego, zatem w konsekwencji będą zobowiązani do zapłaty w Polsce VAT według odpowiedniej stawki krajowej.
Brak jest prawa do odliczenia zapłaconego w kraju VAT, ponieważ art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wyraźnie wskazuje, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jako że w przedmiotowej sprawie podatnik nie wykonuje czynności opodatkowanych, to fakt zapłaty VAT od nabytego sprzętu nie spowoduje powstania prawa do odliczenia VAT naliczonego.
Podatnik będzie zobowiązany odprowadzić podatek zgodnie z krajowymi kwalifikacjami, czyli ze stawką 23-proc. lub preferencyjną 8-proc. Większość organów podatkowych przyjmuje stanowisko, że można stosować przy nabyciu sprzętu medycznego VAT preferencyjny. Jednak pod koniec 2013 r. Komisja Europejska wniosła skargę przeciw naszemu krajowi do luksemburskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie stosowania obniżonych stawek VAT.
Dotychczas powoływano się na stanowisko ministra finansów, który w odpowiedzi na interpelację poselską nr 20205/11 wskazał, że zakup sprzętu medycznego, w tym również wewnątrzwspólnotowe jego nabycie, powinien zostać opodatkowany preferencyjną 8-proc. stawką VAT. Jak wskazywał, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, od 1 stycznia 2011 r. zwolnione z VAT są usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związanych, wykonywanych przez zakłady opieki zdrowotnej. Nie są natomiast objęte zwolnieniem na podstawie powyższego przepisu dostawy towarów i świadczenie usług wykonywane na rzecz zakładów opieki zdrowotnej. Oznacza to, że dostawy lekarstw oraz sprzętu medycznego realizowane na rzecz zakładów opieki zdrowotnej są opodatkowane VAT według zasad ogólnych wynikających z przepisów ustawy o VAT. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości może jednak zmienić powyższe stanowisko.
Podstawa prawna
Art. 43 ust. 1 pkt 1–20, art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).