Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2007 r., przy obliczaniu różnic kursowych należy co do zasady uwzględniać faktycznie zastosowany kurs waluty z dnia otrzymania należności/zapłaty zobowiązań. Dopiero gdy przy obliczaniu wartości różnic kursowych nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień płatności. W jaki sposób należy stosować te przepisy w przypadku płatności dokonywanych z rachunku walutowego?
Dr Janusz Marciniuk, doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy
Zasady, sposób i moment powstawania różnic kursowych reguluje art. 15a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o CIT). Zgodnie z tym przepisem, różnice kursowe wynikają, co do zasady, z różnicy między wartością przychodu należnego/kosztu zarachowanego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski a wartością tego przychodu/kosztu w dniu jego otrzymania/zapłaty, przeliczoną według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia. Jeżeli natomiast przy obliczaniu wartości różnic kursowych nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
W związku z tą regulacją powstaje pytanie, jak obliczać różnice kursowe w przypadku płatności w walucie obcej dokonywanych z rachunków walutowych.
Pojawiają się interpretacje tego przepisu uznające, że w tym przypadku faktycznie zastosowanym kursem waluty powinien być kurs kupna lub sprzedaży banku, z którego usług korzysta podatnik. W interpretacjach tych podkreśla się, że ustawodawca, operując pojęciem kursu faktycznie zastosowanego, miał na myśli kurs zastosowany zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Należy jednak zwrócić uwagę, że w przypadku przeprowadzania przez podmiot gospodarczy operacji na rachunku walutowym, polegających na regulowaniu zobowiązań w walucie obcej, przy wykorzystaniu środków, które uprzednio zostały w tej walucie wpłacone przez odbiorców, środki wpływające na ten rachunek i wypływające z niego nie są przeliczane na złote w żadnym momencie. Ponieważ nie dochodzi do rzeczywistego przewalutowania środków, to trudno mówić o faktycznie zastosowanym kursie waluty z dnia otrzymania środków lub zapłaty.
W związku z tym, że nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, należy oprzeć się na literalnym brzmieniu art. 15a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który wskazuje, że w takiej sytuacji należy przyjąć kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
Z takim stanowiskiem przemawia również to, że wprowadzenie z początkiem 2007 roku zmian w zakresie obliczania różnic kursowych miało na celu umożliwienie urealnienia rzeczywistych przychodów bądź kosztów transakcji walutowych. Wobec tego przyjęcie, że w razie niewystąpienia przewalutowania środków należy zastosować kurs kupna bądź sprzedaży stosowany przez bank podatnika, wydaje się być rozwiązaniem odbiegającym od tych założeń.
Not. KT
