Jednym z częstszych problemów, z jakimi borykają się podatnicy VAT dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, jest kwestia uzyskiwania odpowiednich dowodów potwierdzających wywóz towarów do nabywcy z innego państwa członkowskiego. Brak takich dowodów uniemożliwia zastosowanie stawki 0 proc. w stosunku do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Z kolei otrzymywanie ich z opóźnieniem wiąże się z koniecznością dokonywania korekt deklaracji VAT-7, co może mieć wpływ na termin uzyskania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego (złożenie korekty deklaracji oznacza, że terminy zwrotu liczą się od nowa – od dnia złożenia korekty deklaracji). Dlaczego podatnicy mają tyle problemów w praktyce?

Jerzy Martini doradca podatkowy, Baker & McKenzie Standardowe dokumenty uprawniające do zastosowania stawki 0 proc. w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (dalej WDT) określone są w art. 42 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dokumenty przewozowe, kopia faktury, specyfika poszczególnych sztuk ładunku. W praktyce często istnieją problemy z uzyskaniem pierwszego z tych dokumentów. Przykładowo, jeśli transport organizowany jest przez nabywcę, to w zasadzie nie ma możliwości, aby dostawca dysponował listem przewozowym. Gdy nie jest możliwe uzyskanie standardowych dokumentów potwierdzających wywóz towaru do innego państwa członkowskiego określonych w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT ustawodawca przewidział możliwość dokumentowanie wywozu w sposób alternatywny. Artykuł 42 ust. 11 ustawy o VAT dopuszcza inne dowody dokumentujące fakt wywozu towaru do kontrahenta z innego państwa członkowskiego uprawniające do zastosowania stawki 0 proc. VAT. Przede wszystkim przepis ten wskazuje, że jeśli podatnik nie uzyskał dowodów wywozu określonych w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT dla celów zastosowania stawki 0 proc., mogą być stosowane również inne dokumenty, przy czym ustawodawca wskazał kilka przykładowych takich dokumentów (m.in. korespondencja handlowa, dokumenty związane z kosztem transportu czy ubezpieczenia, dokumenty potwierdzające zapłatę czy potwierdzenie odbioru towarów przez nabywcę w innym państwie członkowskim). Należy jednak wskazać, że możliwe są również inne dokumenty, jeśli potwierdzają dostawę towaru do odbiorcy w innym państwie członkowskim. Mimo że przepisy te uznać należy za dosyć liberalne, to niestety stanowisko niektórych organów podatkowych jest bardziej restrykcyjne, co przejawia się m.in. w niechętnym podejściu do innych dokumentów niż tych standardowych, określonych w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT. Należy podkreślić, że przepisy ustawy o VAT wyraźnie przyznają podatnikom prawo do dokumentowania WDT w sposób w zasadzie dowolny, jeśli dokumenty takie jednoznacznie potwierdzają fakt wywozu towaru do odbiorcy innego państwa członkowskiego. Jednak można mieć nadzieję, że konserwatywne stanowisko organów skarbowych zmieni się po wyroku ETS w sprawie Albert Collee (C-146/05). Trybunał rozstrzygnie, czy dostawa wewnątrzwspólnotowa może być nieopodatkowana, jeśli w świetle obiektywnych faktów towar został wywieziony do innego państwa członkowskiego, jednak podatnik nie zebrał wymaganej dokumentacji w odpowiednim czasie. Opinia rzecznika generalnego w tej sprawie jest optymistyczna dla podatników. Podkreśla bowiem, że nieopodatkowanie WDT jest jedną z podstaw funkcjonowania wspólnotowego systemu VAT. Mimo że na mocy dyrektywy państwa członkowskie mają prawo do określenia warunków nieopodatkowania WDT, to jednak prawo to ograniczone jest poprzez zasadę proporcjonalności oraz cel określony w dyrektywie, jakim jest uniemożliwienie nadużyć podatkowych. Należy więc stwierdzić, że skoro obiektywnie wywóz towaru nastąpił, to ewentualne braki formalne nie mogą niweczyć, podstawowego prawa przyznanego na mocy dyrektyw jakim jest nieopodatkowanie WDT.