Podstawowym celem badania na podstawie ustawy o rachunkowości jest wydanie przez biegłego rewidenta pisemnej, uzasadnionej opinii o prawidłowości i rzetelności zbadanego sprawozdania finansowego. Co to oznacza i jakich czynności dokonuje biegły rewident?
dr Andre Helin prezes firmy audytorskiej BDO Polska Przez pojęcie prawidłowość należy rozumieć, że sprawozdanie finansowe sporządzone zostało zgodnie z istniejącymi przepisami w zakresie rachunkowości, finansów, praw podatkowych i praw cywilno-handlowych. Natomiast jasność i rzetelność oznaczają, że sprawozdanie w sposób pełny, uczciwy i dokładny przedstawia obraz osiągniętych wyników za okres objęty badaniem oraz sytuacji majątkowej i finansowej badanej jednostki na dzień kończący rok obrotowy. Wydanie opinii zatwierdzającej prawidłowość i rzetelność sprawozdania finansowego zakłada, że: biegły dokonał badania sprawozdania finansowego w zakresie uznanym przez niego za konieczny w celu wydania uzasadnionej opinii; sprawozdanie jest sporządzone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości i podstawami prawnymi regulującymi działalność gospodarczą jednostki; sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie kompletnych i prawidło prowadzonych ksiąg rachunkowych; wykazane przez jednostkę aktywa i pasywa istnieją, są kompletne i zostały poprawnie wycenione; przy wycenie składników majątkowych oparto się na zasadzie ostrożnej wyceny, uwzględniając znane i prawdopodobne ryzyko gospodarcze, zakładając dalszą kontynuację działalności gospodarczej jednostki; wykazane składniki majątkowe są własnością jednostki, nie zostały obciążone lub zastawione, a jeżeli tak, to wykazano to w sprawozdaniu finansowym; wykazane przychody i koszty są kompletne, dotyczą właściwych okresów i zostały poprawnie sklasyfikowane; przedstawione sprawozdanie jako całość daje obiektywny, jasny i prawidłowy obraz zaistniałych operacji oraz sytuacji majątkowej jednostki za okres objęty sprawozdaniem. Opinia biegłego ma charakter społeczny i opiniotwórczy, podnosząc wiarygodność publikowanych danych finansowych. Przed akceptacją zlecenia biegły rewident powinien się upewnić, że posiada niezbędny zakres wiedzy oraz, że jest w stanie organizacyjnie podołać podjętemu zleceniu. Ustawa o rachunkowości zabrania biegłemu podejmowania się zleceń w przypadku bliskich powiązań rodzinnych i finansowych biegłego z jednostką badaną. Przy analizie roli i charakteru pracy biegłego rewidenta istotny jest podział ról i odpowiedzialności za sporządzenie prawidłowego sprawozdania finansowego w stosunku do kierownictwa jednostki. Obowiązkiem biegłego rewidenta jest wydanie opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, wynik finansowy oraz rentowność badanej jednostki. W celu wypełnienia tego obowiązku biegły jest zobowiązany do zaplanowania i przeprowadzenia badania w niezbędnym zakresie, stosując metody i techniki badania najlepiej odpowiadające rozmiarom i charakterowi działalności gospodarczej badanej jednostki. Odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości zgodnie z przepisami prawa, dającą rzetelny i jasny obraz stanu jednostki i jej sytuacji finansowej oraz za sporządzenie rocznych sprawozdań finansowych ponosi kierownik jednostki. Kierownik badanej jednostki powinien udostępnić biegłemu księgi rachunkowe oraz wszelkie inne dokumenty, a także udzielić wyczerpujących informacji i wyjaśnień niezbędnych dla sporządzenia raportu z badania i opinii. W wielu przypadkach na życzenie kierownictwa jednostki biegły uczestniczy w opracowywaniu zasad i trybu funkcjonowania służb finansowych, wdrożeniu efektywnych modeli ekonomicznego sterowania lub w sporządzaniu analiz, raportów itp. Współpraca taka jest naturalnym elementem roli i funkcji biegłego rewidenta, racjonalnie wykorzystując jego wiedzę o badanej jednostce i szerokie doświadczenie zebrane przy obsłudze innych przedsiębiorstw.