Nie warto zwlekać ze zgłoszeniem nabycia spadku w urzędzie skarbowym. Może się bowiem okazać, że podatek i tak trzeba zapłacić, ale od dużo wyższej wartości niż rzeczywiście otrzymana.
Urząd skarbowy ma trzy lata na wydanie decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn. Zgodnie bowiem z art. 68 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku powstaje z chwilą przyjęcia spadku bądź też z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku. To specyficzne uregulowanie momentu powstania obowiązku podatkowego pozwala uniknąć sytuacji, gdy podatnik celowo odwleka zgłoszenie spadku do opodatkowania, licząc, że zobowiązanie to przedawni się. W praktyce zatem tak długo, jak sąd nie wyda postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, nie rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia.
Sąd poinformuje urząd
Podatnik nie ma co liczyć, że urząd skarbowy nie dowie się o nabyciu przez niego spadku. Odpis postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku przesyłany jest do urzędu skarbowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. W orzeczeniu tym sąd wymienia wszystkich spadkobierców. Na podstawie tych informacji organ podatkowy może wezwać spadkobierców do złożenia zeznania podatkowego, jeżeli w terminie określonym w ustawie nie wypełnią oni ciążącego na nich obowiązku (od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu biegnie dla spadkobiercy miesięczny termin do złożenia zeznania podatkowego). Sąd w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku nie ustala składników majątku spadkowego. Podatnik, składając zeznanie podatkowe, musi zatem sam określić, jakie rzeczy i prawa majątkowe weszły w skład spadku oraz jaka jest ich wartość rynkowa. Na tej podstawie urząd skarbowy wyda decyzję, w której ustali wysokość podatku.
Podatek może wzrosnąć
Zobowiązanie podatkowe powstaje dopiero z chwilą doręczenia decyzji podatnikowi. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia tej decyzji. Mimo że stan rzeczy nabytych w spadku określany jest na dzień śmierci spadkodawcy, podstawę opodatkowania stanowi rynkowa wartość rzeczy, ustalana na dzień powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli zatem przedmiotem nabycia jest nieruchomość, jej wartość, biorąc pod uwagę obecną tendencję zwyżkową na rynku, może być zdecydowanie wyższa niż w chwili śmierci spadkodawcy. Im zatem więcej czasu upłynie od chwili nabycia spadku do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego jego nabycie, tym większa może być rozbieżność między wartościami nieruchomości określonymi w tych dwóch datach. Zbyt długie oczekiwanie na uregulowanie spraw spadkowych może zatem w sposób wyraźny wpłynąć na wysokość podatku i to na niekorzyść podatnika.