Podatnik, który w 2007 roku otrzymał wypłatę wynagrodzenia za lata poprzednie, musi wykazać je w zeznaniu rocznym za ubiegły rok. Zaległa pensja będzie bowiem przychodem w roku, w którym została wypłacona.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje w ciągu roku dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest generalnie suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów. Źródłem przychodów jest m.in. stosunek pracy. Natomiast przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W konsekwencji, jeśli podatnik w danym roku podatkowym, np. w 2007 roku, otrzymał od swojego pracodawcy wypłatę zaległego wynagrodzenia, np. za 2006 rok, to pracownik musi tę wypłatę wykazać w zeznaniu rocznym za 2007 rok, bo stała się ona jego przychodem dopiero w roku wypłaty, a nie w roku, w którym powinna być wypłacona.
PRZYKŁAD: ZALEGŁA WYPŁATA W ZEZNANIU ROCZNYM
Podatnik w latach 2001 i 2002 świadczył usługi medyczne na podstawie umowy zlecenia, za które nie otrzymał wynagrodzenia. Na podstawie wyroku sądowego zasądzono na jego rzecz zaległe wynagrodzenie wraz z ustawowymi odsetkami. Należność określoną w wyroku wypłacono mu w 2007 roku na skutek egzekucji komorniczej. Czy otrzymaną kwotę należy rozliczyć w zeznaniu rocznym za 2007 rok, skoro jest to przychód, który był należny w roku 2001 i 2002 i w tym czasie nie podlegał wykazaniu w zeznaniu podatkowym? Podatnik uważa, że przedmiotowa kwota nie podlega rozliczeniu w zeznaniu rocznym za 2007 rok.
Przychody z działalności wykonywanej osobiście uzyskane z tytułu wykonywania czynności na podstawie umowy zlecenia podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w roku ich otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika.
Wypłacona przez komornika sądowego w 2007 roku kwota - jako zaległa należność za wykonaną pracę na podstawie umowy zlecenia - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu w 2007 roku.
Zatem wypłacone przez komornika sądowego w 2007 roku zaległe wynagrodzenie za zwłokę podatnik powinien wykazać w zeznaniu rocznym za 2007 rok i opodatkować łącznie z innymi dochodami uzyskanymi w tym roku.
Stosunek pracy
Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Trzeba też wiedzieć, że wartość wypłaty zaległego wynagrodzenia pracodawca powinien wykazać w PIT-11 za rok, w którym ją przekazał podatnikowi.
Następnie podatnik w zeznaniu rocznym za 2007 rok wykaże przychód z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia łącznie z przychodami uzyskanymi w 2007 roku. Od sumy wszystkich dochodów podatnik dokona obliczenia należnego podatku za 2007 rok, zgodnie ze skalą podatkową.
Wynagrodzenie kosztem
Przy wypłacie zaległych wynagrodzeń warto wspomnieć o tym, kiedy pracodawca powinien ująć ją w kosztach uzyskania przychodów. Załóżmy, że spółka zaległe wynagrodzenia wypłaciła w styczniu 2007 r.
Zgodnie z generalną zasadą wynikającą z ustawy o CIT kosztami są koszty bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.
Równocześnie nie uważa się za koszty uzyskania przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18 ustawy o PIT, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy.
Zatem o możliwości zaliczenia wypłaty zaległych wynagrodzeń pracowników do kosztów decyduje data ich faktycznej wypłaty, dokonania lub postawienia do dyspozycji pracownikom, a nie sam fakt ich naliczenia. W związku z tym wydatki na wypłatę zaległych wynagrodzeń poniesione przez spółkę stanowią koszt uzyskania przychodów w momencie wypłaty lub postawienia środków do dyspozycji pracownikowi. W naszym przypadku będzie to styczeń 2007 r.
PIT od odsetek
Kolejnym problemem związanym z wypłatą zaległych wynagrodzeń jest fakt opodatkowania PIT odsetek z tego tytułu. Załóżmy, że wyrokiem sądu zasądzono na rzecz podatnika zaległe wynagrodzenie wraz z odsetkami. Czy odsetki są opodatkowane PIT? Odpowiedź brzmi nie.
Wynika to z przepisów ustawy o PIT, zgodnie z którymi odsetki od zaległych wynagrodzeń, wypłacone pracownikom, nie podlegają opodatkowaniu PIT. Zatem ustawodawca zwalnia od podatku, na podstawie wyjątku, odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1. Wśród tych źródeł jest m.in. stosunek pracy. Do przychodów ze stosunku pracy należy również zaliczyć odsetki wypłacone pracownikowi z tytułu opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń.
W związku z tym odsetki od zaległych wynagrodzeń stanowią przychód, który korzysta ze zwolnienia od opodatkowania PIT. W konsekwencji odsetek nie będzie trzeba wykazać w rocznym PIT, bo przychodów zwolnionych w formularzu rocznym się nie wykazuje.
PRZYKŁAD: ZALICZKI NA PIT OD GODZIN NADLICZBOWYCH
Spółka na mocy wyroku sądu zobowiązana została (pod rygorem natychmiastowej wykonalności) do wypłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z ustawowymi odsetkami. Zdaniem spółki, biorąc pod uwagę fakt, że wypłacona kwota stanowi zaległe wynagrodzenie ze stosunku pracy należne byłemu pracownikowi - zobowiązana jest ona do poboru zaliczki na PIT, traktując zasądzone kwoty tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jako wynagrodzenie wyrażone w kwocie brutto.
Zakłady pracy zobowiązane są jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.
Trzeba jednak pamiętać, że wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń m.in. ze stosunku pracy.
Zatem kwoty zasądzone byłemu pracownikowi wyrokiem sądu, tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, podlegają opodatkowaniu PIT jako przychody ze stosunku pracy, od których spółka jako płatnik zobowiązana jest naliczyć, pobrać oraz odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Komornik płatnikiem
Ostatnim przykładem, jakim trzeba się zająć omawiając temat wypłaty zaległych wynagrodzeń, jest kwestia wykazania w zeznaniu rocznym zaległej pensji wyegzekwowanej przez komornika.
W sytuacji, gdy wypłaty zaległego wynagrodzenia dokonuje komornik, po uprzednim jego wyegzekwowaniu od pracodawcy, to komornik będzie zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy.
Następnie w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym komornik sądowy zobowiązany jest przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu informację PIT-11.
Zatem w sytuacji, gdy przykładowo podatniczka w 2007 roku otrzymała w drodze egzekucji komorniczej zasądzoną wyrokiem sądu część wynagrodzenia wraz z odsetkami za zwłokę wypłaconą przez komornika w 2007 roku, kwota jako zaległa należność za wykonaną pracę na podstawie umowy o pracę - bez odsetek za zwłokę - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu w 2007 roku. Wynagrodzenie to (nie wliczając w to odsetek za zwłokę) będzie przychodem dla podatnika, z chwilą jego otrzymania podatnik powinien w zeznaniu podatkowym (składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym uzyskano przychody) wykazać przychód z tego tytułu i opodatkować dochód łącznie z innymi dochodami uzyskanymi w danym roku podatkowym.
PRZYKŁAD: JEDNORAZOWA WYPŁATA ZALEGŁEJ PENSJI
Podatnik był pracownikiem spółki w okresie od 2003 roku do końca 2004 roku na podstawie umowy na czas określony. W wyniku rozprawy strony zawarły ugodę sądową, na mocy której spółka zobowiązała się zapłacić na rzecz wnioskodawcy kwotę tytułem należnego wynagrodzenia za pracę w pełnym wymiarze godzin wraz z ustawowymi odsetkami. Czy jednorazowa wypłata zaległego wynagrodzenia za pracę na podstawie ugody sądowej podlega opodatkowaniu PIT?
Należność z tytułu zaległego wynagrodzenia staje się przychodem ze stosunku pracy z chwilą jej otrzymania przez pracownika lub postawienia do jego dyspozycji. W konsekwencji podlega opodatkowaniu na takich samych zasadach, jakie obowiązują w momencie dokonywania wypłaty, przy czym bez znaczenia w tym przypadku jest fakt, czy wypłacana należność obejmuje świadczenie bieżące czy też zaległe wynagrodzenie.
Kwota zasądzonego wynagrodzenia za pracę (z wyłączeniem odsetek) stanowi przychód, który powinien być wykazany w zeznaniu podatkowym, składanym w terminie do 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym, w którym uzyskano przychody i jest opodatkowany łącznie z innymi dochodami uzyskanymi w danym roku.
Ważne!
Podstawę opodatkowania PIT stanowi dochód, rozumiany jako nadwyżka przychodu nad kosztami jego uzyskania. Obowiązek podatkowy w PIT powstaje nie z chwilą wydatkowania osiągniętego dochodu, lecz z chwilą jego uzyskania
EWA MATYSZEWSKA
Podstawa prawna
■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
■ Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
