Będziemy korzystać z funduszy unijnych. Co w związku z tym powinno być zawarte w polityce rachunkowości naszej spółki?

MARTA STOLARCZYK
ekspert podatkowy, menedżer, dział audytu firmy Ernst & Young
Kwestie rozliczania i prezentowania funduszy unijnych reguluje na gruncie międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej. Polskie prawo bilansowe reguluje kwestie rozliczania dotacji w bardzo ograniczonym zakresie. Tak więc jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z polską ustawą o rachunkowości mogą stosować Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 w zakresie, w jakim kwestia nie jest uregulowana w ustawie. Należy pamiętać, że standard ten nie obejmuje swoim zakresem dotacji do aktywów biologicznych.
Przyjęcie pomocy unijnej przez jednostkę gospodarczą może mieć z dwóch przyczyn znaczenie dla procesu sporządzenia sprawozdania finansowego. Przede wszystkim, jeżeli zostały przekazane środki, należy znaleźć odpowiednią metodę księgowania tego typu transferów. Ponadto pożądane jest przedstawienie informacji dotyczących zakresu, w jakim jednostka gospodarcza skorzystała z udzielonej jej pomocy w danym okresie sprawozdawczym. Informacje te ułatwiają porównanie danego sprawozdania finansowego ze sprawozdaniami finansowymi jednostki gospodarczej za poprzednie okresy oraz ze sprawozdaniami finansowymi innych jednostek.
W sprawozdaniu finansowym jednostka gospodarcza powinna ujawnić następujące informacje: a) zasady (politykę) rachunkowości zastosowane do dotacji, łącznie z podaniem metod prezentacji przyjętych w sprawozdaniu finansowym, b) rodzaj oraz zasięg dotacji ujętych w sprawozdaniu finansowym oraz wskazówki o innych formach pomocy, z których jednostka gospodarcza uzyskała bezpośrednią korzyść, c) niespełnione warunki oraz inne zdarzenia warunkowe związane z ujętą w sprawozdaniu finansowym pomocą.
Generalnie dotacji nie ujmuje się w sprawozdaniu finansowym dopóki nie istnieje wystarczająca pewność, że jednostka gospodarcza spełni warunki związane z dotacjami oraz dotacje będą otrzymane. Dotacje ujmuje się w systematyczny sposób jako przychód w poszczególnych okresach, aby zapewnić ich współmierność z kosztami, które dotacje mają w zamierzeniu kompensować. Istnieją dwie metody podejścia księgowego do dotacji: metoda kapitałowa, zgodnie z którą dotacje bezpośrednio zwiększają kapitał własny oraz metoda przychodowa, zgodnie z którą dotacje zalicza się do przychodu na przestrzeni okresów sprawozdawczych w taki sposób, aby zapewnić ich współmierność z odnośnymi kosztami. W metodzie przychodowej ważne jest, aby w sposób racjonalny i systematyczny ustalić okresy, jakich dotacja dotyczy.
Dotacje do aktywów prezentuje się w bilansie jako przychody przyszłych okresów i ujmuje się w przychodach na przestrzeni okresów proporcjonalnie do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od tych aktywów. Jeśli dotacja jest formą rekompensaty za już poniesione koszty lub straty ujmuje się ją jako przychód w okresie, w którym stała się ona należna wraz z ujawnieniem tego faktu celem zagwarantowania, iż jego skutki są zrozumiałe. Dotacje do przychodu prezentuje się jako przychód w oddzielnej pozycji w rachunku zysków i strat lub w ogólnej pozycji „Pozostałe przychody”.
(AP)
PODSTAWA PRAWNA
■ Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej.
■ Art. 3 ust. 1 pkt 32, art. 10 oraz art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).