Wykonywanie prawa pomocy to obowiązek zawodowy i korporacyjny doradcy podatkowego. W niektórych sytuacjach doradca może być jednak zwolniony z tego obowiązku.
O prawo pomocy może wystąpić podatnik, który jest stroną w postępowaniu przed sądem administracyjnym. O skorzystanie z tego prawa może wystąpić do sądu, jeśli np. nie jest w stanie ponieść kosztów procesowych. Sąd w takiej sytuacji może zwrócić się do Krajowej Rady Doradców Podatkowych o wyznaczenie doradcy podatkowego, który reprezentowałby podatnika w rozpatrywanym sporze.
Wykonywanie prawa pomocy to - jak czytamy w uchwale KRDP w sprawie trybu wyznaczania doradców podatkowych do prowadzenia spraw w ramach prawa pomocy - obowiązek zawodowy i korporacyjny doradcy podatkowego. Mimo to, doradca może zostać zwolniony z tego obowiązku lub w ogóle nie być brany pod uwagę przy wyborze do reprezentowania podatnika w ramach prawa pomocy.
Szczegółowa instrukcja w sprawie trybu wyznaczania doradców podatkowych do prowadzenia spraw w ramach pomocy przyjęta ostatnio przez KRDP (uchwała nr 1281) określa, że doradca może zostać zwolniony z obowiązku wykonywania prawa pomocy, jeśli istnieją ważne przyczyny uzasadniające zwolnienie. Do przyczyn tych zaliczono: okoliczności uzasadniające wyłączenie się ze sprawy; uzasadnione podejrzenie, że zachodzi kolizja interesów strony z interesami osoby, której sprawę prowadzi doradca podatkowy na skutek wcześniejszych zobowiązań. Trzecią przyczyną może być choroba lub wypadek losowy uniemożliwiający prowadzenie sprawy. Doradcę, który spełnia jeden z tych warunków, może zwolnić z obowiązku przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych, który jest upoważniony do wykonywania uprawnień KRDP w sprawach prawa pomocy. Doradca podatkowy, który wnosi o zwolnienie go z obowiązku, musi podjąć niezwłocznie czynności procesowe, a w przypadku zwolnienia musi przekazać innemu wyznaczonemu doradcy wszelkie informacje o sprawie i terminach.
Z przyjętej instrukcji wynika jednak, że doradcy mogą w inny sposób uchylić się od świadczenia prawa pomocy.
Doradca, który nie jest zainteresowany prawem pomocy, może po prostu nie wyrazić gotowości do występowania przed sądami administracyjnymi w ramach prawa pomocy. Listę doradców, którzy wyrazili taką gotowość, prowadzi każdy oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych. Zarząd danego regionu zwraca się do doradców z województwa z zapytaniem, czy chcieliby występować przed sądami w ramach prawa pomocy. Jeśli jednak doradca nie wyrazi takiej gotowości, to wydaje się, że nie będzie brany pod uwagę przy wyznaczaniu doradcy do konkretnej sprawy rozpatrywanej przez sąd. Co więcej, oddziały izb są zobowiązane do aktualizacji list doradców podatkowych gotowych do występowania przed sądami. Jak wynika z par. 7 ust. 3 szczegółowej instrukcji uchwalonej przez KRDP, doradca może zrezygnować z gotowości do świadczenia prawa pomocy. W takiej sytuacji jest usuwany z listy.
Doradca podatkowy, który jest wyznaczony na rozprawę, otrzymuje wynagrodzenie zgodnie z odrębnymi przepisami.
ŁUKASZ ZALEWSKI