Zainwestowaliśmy w nieruchomość pod wynajem, kupując na ten cel kamienicę. Czy taka nieruchomość powinna być traktowana w księgach rachunkowych jak środek trwały? Na jakich zasadach opiera się księgowa wycena nieruchomości?

GraŻyna Nelip
doradca podatkowy w Spółce Doradztwa Podatkowego GRNB - Partner
Tak
Zakupioną nieruchomość należy potraktować jako środek trwały, natomiast wyceny należy dokonać według ceny zakupu.
Zgodnie z ustawą z 29 września 1994 r. o rachunkowości przez środek trwały rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Wycena nieruchomości jest uzależniona od sposobu, w jaki nieruchomość znalazła się w firmie. Ponieważ dana nieruchomość pochodzi z zakupu, to wycena powinna nastąpić według ceny zakupu lub nabycia. Cena nabycia nieruchomości obejmuje cenę zakupu, czyli kwotę należną sprzedającemu bez podlegających odliczeniu: VAT i podatku akcyzowego, powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem oraz przystosowaniem przedmiotowej nieruchomości do stanu zdatnego do używania i pomniejszoną o rabaty, upusty i inne zmniejszenia i odzyski. I tak art. 31 ustawy określa początkową wartość jako cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększoną o koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.
Z kolei art. 32 tej ustawy wyjaśnia, w jaki sposób dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego, czyli drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności: liczba zmian, na których pracuje środek trwały, tempo postępu techniczno-ekonomicznego, wydajność środka trwałego, prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego, przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.
Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.
(MGM)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 3 ust. 1 pkt 15, art. 31, art. 32 ust. 1, 2 i 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).