Przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie ujmowania i wyceny transakcji wyrażonych w walucie obcej były wielokrotnie zmieniane. Kolejne zmiany proponuje rozpatrywana nowelizacja ustawy. Na czym polegają zmiany?
dr ANDRÉ HELIN
prezes firmy audytorskiej BDO Numerica
Zmiany są dwojakiego rodzaju. Pierwsza grupa dotyczy zasad wyceny. Druga ma charakter redakcyjny, dostosowujący przepisy ustawy o rachunkowości do terminologii zawartej w innych aktach prawnych.
W projekcie nowelizacji ustawy przewidziano, że wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
- faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
- średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku pozostałych operacji,
- jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach, dla których NBP nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany przez NBP.
Zmiany rezygnują z zastosowania kursu banku, z którego usług korzysta jednostka, a ponadto mają na celu dostosowanie zasad przeliczania operacji wyrażonych w walutach obcych i w konsekwencji ustalania różnic kursowych do zasad określonych w ustawie o CIT i PIT. Zastąpiono też dotychczasowe sformułowanie kurs ustalony przez NBP na kurs ogłaszany przez NBP.
Synchronizacja przepisów podatkowych i rachunkowych eliminuje zbędne wtórne przeliczania tych samych transakcji, zwłaszcza na obszarach, na których mają tylko znikome znaczenie dla prawidłowego i rzetelnego obrazu sprawozdania finansowego.
Ta synchronizacja uniemożliwia jednak nadal pełne wykorzystanie wytycznych Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSR 21), który z przyczyn praktycznych dopuszcza na dzień zawarcia transakcji zastosowanie kursu zbliżonego do rzeczywistego obowiązującego w dniu zawarcia transakcji, np. kursu średniego z danego tygodnia lub miesiąca dla każdej waluty obcej, jeżeli faktyczne wahania kursu danej waluty w danym okresie nie są istotne. Z przepisów tych korzystają zwłaszcza grupy kapitałowe o międzynarodowym zasięgu, realizujące transakcje w ramach grupy. Mając na uwadze, że wytyczne MSR 21 w końcowym rezultacie nie mają żadnego wpływu na wielkość zobowiązań podatkowych, zalecane byłoby, aby projekt nowelizacji w całości dostosować do wytycznych MSR 21.
Not. EM
