Sprzedaż uzyskanego prawa wieczystego użytkowania do nieruchomości zabranej dekretem z 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów jest zwolniona z PIT.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Podatniczka nabyła aktem notarialnym prawo własności nieruchomości niezabudowanej. Nieruchomość objęta została działaniem dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów. Siostra podatniczki przez całe życie starała się o przyznanie przysługującego jej prawa wieczystego użytkowania do zabranej nieruchomości. Zmarła w 2005 roku. Postanowieniem sądu na podstawie testamentu podatniczka została spadkobierczynią po zmarłej siostrze w całości. Podatniczka zamierza sprzedać nabyte prawo. Umowa przyrzeczenia sprzedaży została już podpisana. Czy tryb uzyskania prawa wieczystego użytkowania do nieruchomości zabranej dekretem z 1945 roku zwalnia z podatku dochodowego od osób fizycznych?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), do źródeł przychodów zalicza się m.in. odpłatne zbycie:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
Jeśli przejęta w drodze przymusu nieruchomość jest zwracana spadkobiercy osoby, którą pozbawiono tej nieruchomości, to prawo do zwrotu ma swe źródło w nabyciu spadku.
Oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu skomunalizowanego dekretem z 1945 roku w wypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w tym akcie prawnym przez ubiegającego się o to dotychczasowego właściciela tego gruntu lub jego następców prawnych miało niewątpliwie charakter rekompensacyjny.
Zatem nie powinno się oceniać ustanowienia na rzecz podatniczki prawa użytkowania wieczystego w kategoriach nabycia, o jakim stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste nie może być utożsamione ze zwrotem własności, jednak stanowi swoisty substytut zwrotu własności, w sytuacji, w której ubieganie się o zwrot własności jest niemożliwe ze względu na brak do tego podstaw prawnych w dekrecie komunalizacyjnym. Ustanowienie w tej sytuacji użytkowania wieczystego należy traktować jako swoistą restytucję stosunków własnościowych sprzed komunalizacji.
Wydanie na podstawie dekretu z 1945 roku decyzji ustanawiającej prawo użytkowania wieczystego gruntu na rzecz byłego właściciela lub jego następców prawnych oraz zawarcie przez prezydenta miasta z byłym właścicielem lub jego następcami prawnymi umowy użytkowania wieczystego gruntu może być taktowane jako nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.
Wobec tego sprzedaż prawa wieczystego użytkowania ustanowionego w trybie art. 7 dekretu nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy o PIT także wówczas, gdy sprzedaż ta została dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ustanowienie użytkowania wieczystego.
Stąd sprzedaż przez podatniczkę jako następcy prawnego prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na rzecz podatniczki na podstawie decyzji administracyjnej wydanej w związku z dekretem z 1945 roku nie stanowi źródła przychodów i nie podlega opodatkowaniu PIT.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 września 2008 r. (nr IPPB2/415-902/08-2/AS)