Jestem księgową w spółce budowlanej. Firma otrzymała fakturę za wykonanie usługi, ale nie zaakceptował jej prezes, ponieważ stwierdził, że usługa wykazana na fakturze nie została wykonana. Nie ma umowy potwierdzającej fakt, że spółka zamawiała taką usługę. Prezes wydał polecenie, aby odesłać oryginał. Ja jako księgowa zadzwoniłam do wystawcy faktury, aby odesłał oryginał. Wystawca stwierdził, że dysponuje oryginałem, ale go nie odeśle. Zażądał pisma z prośbą o duplikat. Napisano takie pismo. Wystawca odpisał, że nie ma przesłanek do wystawienia duplikatu. Obecnie nie mamy ani oryginału, ani duplikatu. Wystawca złożył donos na nas do urzędu skarbowego. Ja i prezes zostaliśmy wezwani w charakterze świadków w sprawie nieprzechowywania przez spółkę oryginału otrzymanej faktury. Czy za takie postępowanie możemy zostać ukarani?

PAWEŁ MAŁECKI
doradca podatkowy w Kancelarii Doradców i Audytorów w Poznaniu
Tak
Za nieprawidłowe prowadzenie ewidencji urząd skarbowy może ukarać podatnika sankcją wynikającą z kodeksu karnego skarbowego. Jednak każdą sprawę należy rozpatrywać indywidualnie.
W opisanej sytuacji wszystko zależy od tego, czy wystawiona faktura dotyczy faktycznej operacji gospodarczej, czy też ilustruje czynność pozorną. Zgodnie z ustawą o rachunkowości księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, zaś za takie uznaje się księgi, jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Dowody księgowe powinny być rzetelne, czyli zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują. Jeśli więc nadesłana faktura dokumentuje czynność pozorną, to powinna być odesłana do wystawcy faktury. Również ustawa o VAT przewiduje, że podatnik nie ma praw do odliczenia VAT naliczonego, jeżeli faktury stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane. Przypuszczam jednak, że wystawca faktury będzie próbował udowodnić, że prace opisane na fakturze zostały dokonane. Dodatkowo zadziwia niekonsekwencja z państwa strony. Z jednej strony odsyłacie fakturę twierdząc, że czynności opisanej na fakturze nie było, z drugiej strony domagacie się duplikatu takiej faktury. Żądanie wystawienia duplikatu dla spółki jest pewną akceptacją stanu faktycznego. Wystawca faktury będzie udowadniał, że skoro chcieliście państwo otrzymać duplikat, tzn. uznajecie, że transakcja miała miejsce. I tu wracamy do problemu, czy usługa miała miejsce czy nie. Od rozstrzygnięcia tego problemu zależy, czy transakcję tę powinno się ująć w księgach rachunkowych, czy też ją pominąć odsyłając fakturę.
(EM)
Podstawa prawna
■ Art. 24 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
■ Art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).