Składka ubezpieczeniowa, którą spółka wykupi członkom zarządu i radzie nadzorczej, nie jest przychodem tych osób, jeśli zarząd i rada nadzorcza są wieloosobowe.
Członkowie zarządu i rady nadzorczej nie uzyskują przychodu z nieodpłatnego świadczenia od spółki w postaci ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, jeśli nie da się przypisać kwoty ubezpieczenia do poszczególnych osób z imienia i nazwiska. Ta korzystna wykładnia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn.zm.) oznacza, że spółki mogą decydować się na ubezpieczenia OC dla swoich zarządów i rad nadzorczych i w ten sposób zabezpieczać własne interesy.
Korzystny wyrok
Korzystnej dla spółek i członków zarządu oraz członków rad nadzorczych wykładni przepisów dokonał w wyroku WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2019/08, nieprawomocny). Sąd stwierdził, że przy zarządach wieloosobowych tak jak przy radach nadzorczych składka ubezpieczeniowa nie może stanowić przychodu dla jej członków, jeżeli ubezpieczenie i ta składka nie są przypisane do konkretnej osoby z nazwiska i imienia. WSA podkreślił w uzasadnieniu, że jedynie umowa ubezpieczeniowa osoby z nazwiska i imienia oraz sprawowanej funkcji rodziłaby po jej stronie, jako osoby uposażonej stawką ubezpieczeniową, obowiązek opodatkowania stawki jako przychodu. Zdaniem sądu, w sytuacji gdy ubezpieczenie obejmuje każdego członka zarządu i każdego członka rady nadzorczej bez względu na sposób wykonywanych obowiązków i ich konsekwencje, a składka ubezpieczeniowa wyliczona jest od liczby osób w zarządzie lub liczby osób w radzie nadzorczej, to u poszczególnych członków zarządu i poszczególnych członków rady nadzorczej nie powstaje przychód. Uzasadnieniem dla takiej wykładni jest to, że fundamentalna zasada obowiązująca w podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychód musi być przypisany do konkretnej osoby z imienia i nazwiska.
Sąd powołał się na regulację art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przychód stanowią otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z kolei - kontynuował sąd - z art. 12 ust. 3 przywołanej ustawy wynika, że wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych, jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi niewchodzące w zakres działalności pracodawcy, ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b ustawy, czyli według cen zakupu. A zatem teoretycznie można by przypisać członkom zarządu lub członkom rady nadzorczej składkę ubezpieczenia w równej proporcji. Rozwiązanie takie zaprezentował minister finansów w zaskarżonej interpretacji. Jak wskazał sąd, taka wykładnia jest jednak sprzeczna z zasadami obowiązującymi w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Opodatkowanie osób
WSA podkreślił, że z przepisów ustawy o PIT wynika, że pracodawca musi doliczyć do przychodu pracownika wartości faktycznie otrzymanych przez pracownika świadczeń, stosując ceny zakupu usług. Innymi słowy, jeśli pracownik otrzymuje nieodpłatne świadczenie, to pracodawca dodaje wartość tego świadczenia do jego przychodu, np. ze stosunku pracy, i odprowadza podatek. Na czym polega więc problem z opodatkowaniem członków zarządu i członków rady nadzorczej, gdy otrzymują nieodpłatne świadczenie od spółki? WSA podkreślił, że przychód z nieodpłatnego świadczenia (w omawianej sprawie ubezpieczenia OC) musi być zidentyfikowany danymi określonej osoby, gdyż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych. A zatem jeśli nie można przyporządkować przychodu do konkretnej osoby z imienia i nazwiska, to nie można w ogóle uznać, że przychód powstał.
Korzyść dla spółki
Wyrok WSA w Warszawie jest bardzo korzystny dla firm, bowiem ubezpieczenie członków zarządu i członków rady nadzorczej chroni firmę przed błędami członków tych gremiów. Wykładnia sądu skłaniać może więc spółki do częstszego korzystania z ubezpieczeń OC członków zarządu i członków rady nadzorczej.
Jak wynika z art. 808 kodeksu cywilnego, ubezpieczający może zawrzeć tzw. ubezpieczenie na cudzy rachunek. A zatem chodzi o sytuację, gdy spółka zawiera umowę ubezpieczenia dla członków rady nadzorczej lub zarządu i nie są oni imiennie wskazani w umowie ubezpieczeniowej. Z kolej zgodnie z art. 822 par. 1 kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim (np. kontrahentom spółki), wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający (w omawianym przypadku spółka) lub ubezpieczony (członek zarządu lub członek rady nadzorczej).
ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE DLA ZARZĄDU
Członkowie zarządu lub członkowie rady nadzorczej otrzymują w pakiecie świadczenia zdrowotne, które opłaca im spółka. Jeśli nie można przypisać takiego świadczenia konkretnej osobie, z imienia i nazwiska, to świadczenie wykupione przez spółkę, nie stanowi przychodu członków zarządu lub członków rady nadzorczej, a zatem nie muszą oni zapłacić podatku dochodowego.
