Pracodawcy, którzy wysyłają pracowników w podróż służbową za granicę, trwającą dłużej niż 183 dni w roku w jednym państwie docelowym, mają wątpliwości, jak opodatkować takie czynności. Z czego wynikają istniejące wątpliwości i jak prawidłowo rozliczać pracownika kierowanego w podróż służbową?
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy
Wątpliwości związane z rozliczeniem podatkowym zagranicznych delegacji służbowych wynikają z braku w polskim prawodawstwie definicji miejsca świadczenia pracy oraz z braku doprecyzowania pojęcia podróży służbowej. W wypowiedziach organów podatkowych zaczął dominować pogląd, że główną przesłanką odróżniającą delegację służbową i oddelegowanie jest formalna, tj. wynikająca z umowy o pracę zmiana miejsca świadczenia pracy pracownika.
W świetle tej wykładni pracownik, którego miejsce świadczenia pracy położone jest na terytorium Polski, kierowany w delegację służbową do jednego kraju docelowego, nawet jeżeli przebywa na terytorium tego kraju powyżej 183 dni w roku, w opinii polskich organów skarbowych świadczy swoją pracę w Polsce. Polski pracodawca obowiązany jest do odprowadzenia do polskiego urzędu skarbowego zaliczek od wypłacanego mu wynagrodzenia bez względu na czas trwania tej podróży. W przypadku natomiast osoby oddelegowanej do pracy w innym państwie, co znajduje odzwierciedlenie w jej umowie o pracę, przekroczenie granicy 183 dni pobytu w państwie oddelegowania wiąże się z zaprzestaniem pobierania w Polsce zaliczek na podatek. Zaprezentowana wykładnia pojęcia miejsca świadczenia pracy dokonana przez polskie organy w odniesieniu do obu form świadczenia pracy nie odpowiada regulacjom zawartym w międzynarodowych standardach.
Komentarz do Modelowej Konwencji OECD zakłada, że praca jest wykonywana w miejscu, w którym osoba fizycznie przebywa, gdy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. O przyznaniu państwu, w którym praca jest wykonywana, praw do opodatkowania dochodu nie decyduje miejsce siedziby pracodawcy ani miejsce, w którym wyniki pracy są wykorzystywane, ani też miejsce zamieszkania pracownika. W świetle tej wykładni wynagrodzenie za wykonywanie zadań przez pracownika w ramach podróży służbowej na terytorium jednego państwa, kiedy jego pobyt przekroczy w tym państwie 183 dni, może zostać przyjęte przez władze tego państwa do opodatkowania zgodnie z jego wewnętrznym ustawodawstwem. Co ciekawe, zdanie to podzielają polskie organy podatkowe w odniesieniu do zagranicznych pracowników przybyłych w ramach delegacji służbowych do Polski i to te same, które nakazują pobór zaliczek od wynagrodzeń polskich pracowników w zagranicznych podróżach służbowych trwających w kraju docelowym dłużej niż 183 dni w roku.