Dochód ze sprzedaży samochodu, który był wykorzystywany jako środek trwały do prowadzenia prywatnej praktyki trzeba rozliczyć i opodatkować jak dochód z prowadzonej działalności.
Konsekwencją wykorzystywania wyłącznie dla celów działalności samochodu jest rozliczanie go w koszty jak każdego środka trwałego, czyli z wykorzystaniem odpisów amortyzacyjnych. Jeśli jednak nastąpi sprzedaż środka trwałego, to wówczas podatnik musi ustalić przychód z takiej sprzedaży oraz po dodaniu go do dochodów uzyskiwanych bezpośrednio z prowadzonej działalności zapłacić od niego podatek.
Koszt uzyskania przychodu
Przychodem do opodatkowania nie zawsze będzie jednak cała kwota uzyskana ze sprzedaży pojazdu. Jak w każdym przypadku, podatnik ma prawo obniżyć przychód przed opodatkowaniem o koszty jego uzyskania. W przypadku amortyzowanego środka trwałego kosztem uzyskania przychodu jest jego zaktualizowana wartość. Jak ją ustalamy? Przez porównanie wartości początkowej, czyli podstawy, na jakiej dokonywaliśmy amortyzacji, z sumą odpisów amortyzacyjnych, których dokonaliśmy przez cały czas amortyzowania.
Oczywiście, jeśli samochód został już w pełni zamortyzowany, czyli doprowadziliśmy już jego amortyzację do końca, wliczając w koszty pełną wartość początkową, to wówczas zaktualizowana wartość takiego środka trwałego wynosi zero, a więc nie będzie kosztu uzyskania przychodu ze sprzedaży takiego samochodu. Ujmując rzecz inaczej, całą kwotę, którą otrzymamy ze sprzedaży takiego samochodu, musimy uznać za przychód i w konsekwencji od całej kwoty zapłacić podatek.
Dla przykładu, jeśli osoba prowadząca prywatną praktykę wpisała do ewidencji środków trwałych w grudniu 2003 r. samochód osobowy o wartości początkowej 60 tys. zł i od stycznia 2004 r. zaczęła amortyzować go według stawki 20 proc. rocznie, wybierając miesięczny tryb wliczania amortyzacji podatkowej w koszty, to miesięczny odpis amortyzacyjny z tego tytułu wynosi 1 tys. zł.
Ustalić wartość samochodu
Gdy podatnik zdecyduje się na sprzedaż samochodu w lipcu 2008 r., najpierw ustali jego zaktualizowaną wartość. Suma odpisów, liczona od stycznia 2004 r. do czerwca 2008 r., to 54 tys. zł. Zatem zaktualizowana wartość samochodu wynosi 6 tys. zł. I to będzie koszt uzyskania przychodu ze sprzedaży takiego pojazdu.
Załóżmy, że auto zostanie sprzedane za 10 300 zł. Przychód ze sprzedaży wynosi więc 10 300 zł, koszt jego uzyskania 6000 zł, dochód do opodatkowania 4000 zł. Natomiast gdyby auto zostało sprzedane za 4800 zł, zamiast dochodu ze sprzedaży (liczonego sposobem jak wyżej) podatnik odnotowałby stratę w wysokości 1200 zł (4800 zł minus 6000 zł).
Z kolei gdy samochód będzie sprzedawany później niż w grudniu 2009 r., przy tej operacji nie wystąpi koszt uzyskania przychodu, gdyż zaktualizowana wartość tego środka trwałego, po zrównaniu sumy odpisów amortyzacyjnych 60 tys. zł z wartością początkową 60 tys. zł, wynosić będzie zero.
Operację sprzedaży samochodu, który był składnikiem majątku związanym z działalnością prowadzoną przez podatnika, trzeba, jak każdą inną operację gospodarczą, odpowiednio zaewidencjonować. Związane z nią wpisy dotyczą zarówno ewidencji środków trwałych, jak i księgi przychodów i rozchodów.
Księgowanie sprzedaży auta
W ewidencji środków trwałych pod datą sprzedaży wykreślamy środek trwały z ewidencji. W wierszu, w którym został ten środek trwały w ewidencji wpisany, w ostatniej kolumnie jako przyczynę wykreślenia wpisujemy sprzedaż.
Natomiast w księdze przychodów i rozchodów możemy całą operację zaewidencjonować w jednym wierszu pod datą sprzedaży. Najpierw w kolumnach przeznaczonych na księgowanie przychodów wpisujemy, w kolumnie inne przychody z działalności, kwotę uzyskaną ze sprzedaży, a następnie w kolumnach poświęconych innym wydatkom wpisujemy kwotę, którą uzyskaliśmy jako zaktualizowaną wartość środka trwałego. Oczywiście, gdy pojazd jest już całkowicie zamortyzowany, kolumny kosztowej wtedy nie wypełniamy. W tym wariancie w kolumnie opis zdarzenia gospodarczego opisujemy wówczas obie operacje: sprzedaż samochodu z ewidencji środków trwałych oraz aktualizacja wartości środka trwałego.
Operację powyższą możemy też jednak w księdze przychodów zaewidencjonować poprzez dwa różne zapisy: pierwszy poświęcając aktualizacji wartości środka trwałego, a drugi wyłącznie uzyskanemu przychodowi.
JAK TO ZROBIĆ...
Rozliczamy sprzedaż samochodu
PROBLEM: Osoba prowadząca prywatną praktykę wykorzystuje dla jej celów samochód. Ponieważ został on zakwalifikowany jako składnik majątku związanego z działalnością i wpisany do ewidencji środków trwałych, był amortyzowany. Podatnik planuje wymienić stary samochód na nowy. W tym celu m.in. stary samochód sprzeda.
ROZWIĄZANIE: Przychód uzyskany ze sprzedaży trzeba pomniejszyć o koszt jego uzyskania. Będzie nim zaktualizowana wartość samochodu, czyli jego wartość początkowa pomniejszona o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Dochód, czyli różnicę, trzeba opodatkować, kwalifikując w księdze przychodów i rozchodów jako inny przychód z działalności. Sprzedawany samochód wykreślamy z ewidencji środków trwałych, wpisując z datą sprzedaży w ostatniej kolumnie ewidencji, iż przyczyną likwidacji jest sprzedaż.