Składowe części pozycji rzeczowych aktywów trwałych o odmiennych okresach ekonomicznej użyteczności powinny zostać wydzielone jako komponenty i osobno amortyzowane.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR) nakazują wydzielać jako komponenty istotne części składowe pozycji rzeczowych aktywów trwałych o odmiennych okresach ekonomicznej użyteczności. Każda część powinna być osobno amortyzowana. Według Anety Parafiniuk, menedżer w dziale audytu TPA Horwath Horodko Audit, MSR nr 16 umożliwia również, w celu ustalenia odpisu amortyzacyjnego, grupowanie części składowych w jedną całość, jeśli okresy ich użytkowania oraz stosowana metoda amortyzacji są identyczne.
Warto pamiętać, że ustawa o rachunkowości nie wymaga wyodrębnienia komponentów. Jednak w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy firmy mogą stosować MSR.
- Wdrożenie podejścia komponentowego wymaga stosowania rozbudowanej ewidencji środków trwałych, gdyż każdy wydzielony komponent traktowany jest jako odrębny środek trwały - twierdzi nasz rozmówca. Poza tym określenie okresu ekonomicznej przydatności komponentu oraz jego weryfikacja na dzień bilansowy wiąże się z dużymi nakładami pracy. Dlatego też - jak twierdzi nasz ekspert - MSR nr 16 podkreśla istotność kosztu nabycia/wytworzenia komponentu w stosunku do całości środka trwałego. Należy również zaznaczyć, że wyodrębnianie komponentów w praktyce stosuje się zazwyczaj do dużych wartościowo środków trwałych.
Jako przykład obrazujący zastosowanie komponentów może posłużyć nam wykazywany jako środek trwały budynek nowoczesnego biurowca, w którym możemy wyodrębnić dwa komponenty.
- Jeden w postaci dźwigów osobowych, które podlegają regularnym przeglądom i remontom w okresie użytkowania biurowca, drugi budynek jako całość - uważa Aneta Parafiniuk.
Dodaje, że zgodnie z ustawą o rachunkowości budynek taki ujęty zostałby w ewidencji środków trwałych jako jedna pozycja, podczas gdy standard umożliwia wyodrębnienie dwóch powyżej wymienionych pozycji, które będą umarzane według odrębnych stawek amortyzacyjnych. Inne przykłady zastosowania komponentów można znaleźć w maszynach kopalnianych czy też turbinach stosowanych w energetyce. Komponenty można również wyodrębnić w maszynach produkcyjnych - przykładowo w wirówce do cukru korpus stanowi 45 proc. ceny nabycia maszyny, a bęben 20 proc., natomiast okres użytkowania powyższych części składowych wynosi odpowiednio 30 i 15 lat.
Agnieszka Pokojska