Przedsiębiorcy w Rumunii podlegają jednolitemu 16-proc. podatkowi dochodowemu. Stawka ta przewidziana jest zarówno dla PIT, jak i CIT. Najpopularniejszą, jak też najefektywniejszą formą prowadzenia firmy w Rumunii jest spółka z o.o.
Przedsiębiorcy rozważający rozpoczęcie działalności w Rumunii po wejściu tego państwa do Unii Europejskiej mogą skorzystać ze wszystkich przywilejów związanych z funkcjonowaniem wspólnego rynku oraz zasady swobody prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak zauważa Szymon Czerwiński, konsultant w zespole doradztwa podatkowego Accreo Taxand, siła robocza w tym państwie należy do najtańszych w Europie, możliwe jest rozpoczęcie działalności w oparciu o prywatyzowane lub postawione w stan upadłości rodzime przedsiębiorstwa, administracja nie jest zaś tak rygorystyczna jak choćby w Polsce.
- Jednak ze względu na barierę językową inwestorzy na starcie powinni skorzystać z niedrogiej pomocy rumuńskich regionalnych izb handlowo-przemysłowych, których personel doskonale porusza się w gąszczu przepisów dotyczących procedur, opłat czy wymogów dokumentacyjnych - dodaje Szymon Czerwiński.
Własna działalność
Specyfiką rumuńskiej gospodarki jest stosunkowo niewielka liczba przedsiębiorców działających stricte na własny rachunek.
Działalność indywidualna bądź w formie spółki osobowej cieszy się małą popularnością zarówno wśród inwestorów rumuńskich, jak i zagranicznych ze względu na pełną odpowiedzialność właścicieli całym ich majątkiem za zobowiązania związane z jej wykonywaniem. Podobnie jak w Polsce do spółek osobowych zaliczane są: spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna oraz partnerska.
Z informacji naszego rozmówcy wynika, że rozpoczynający działalność na własną rękę lub w formie spółki osobowej powinni postarać się o zezwolenie wydane przez urząd miasta, które jest właściwe ze względu na przyszłą siedzibę planowanej działalności. Starając się o pozwolenie, należy dysponować lokalem przeznaczonym do prowadzenia przedsiębiorstwa. Kolejnym etapem procesu rejestracyjnego jest zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności do rejestru handlowego (do rozpoczęcia działalności wystarczy samo zgłoszenie).
- Niezbędna będzie również rejestracja we właściwym urzędzie podatkowym oraz w urzędzie pracy w przypadku, gdy w ramach działalności planowane jest zatrudnienie pracowników. Osoby profesjonalnie wykonujące zawody wymagające specjalnych kwalifikacji (np. lekarze czy prawnicy), występując o zezwolenie, muszą legitymować się dokumentem potwierdzającym posiadane uprawnienia zawodowe - dodaje Szymon Czerwiński.
Firma na dużą skalę
Ekspert z Accreo Taxand wyjaśnia, że przedsiębiorcy funkcjonujący w Rumunii w przeważającej mierze prowadzą działalność za pomocą spółek kapitałowych. Mogą być one założone nawet przez jednego wspólnika (dwóch akcjonariuszy w przypadku spółki akcyjnej).
- Organami rumuńskich spółek kapitałowych są: zarząd, zgromadzenie wspólników oraz rada nadzorcza bądź komisja rewizyjna. W roli członków organów mogą występować również osoby prawne, które reprezentuje wpisana do rejestru spółki osoba fizyczna. W odróżnieniu jednak do rozwiązań stosowanych w naszym kraju prawo rumuńskie nie reguluje zasad funkcjonowania spółek przed dokonaniem wpisu do rejestru. W praktyce przyjmuje się więc, że zarówno spółki osobowe, jak i kapitałowe mogą działać jako spółki w organizacji, posiadając ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Czynności dokonane w tym okresie muszą być potwierdzone przez wspólników po dokonaniu wpisu spółki - wyjaśnia Szymon Czerwiński.
Zwraca też uwagę, że podobnie jak i w Polsce najpopularniejszą formą prowadzenia średniej wielkości działalności w Rumunii jest spółka z o.o. Oprócz stosunkowo prostej procedury rejestracyjnej cechuje się ona niedużymi wymaganiami co do wysokości minimalnego kapitału zakładowego, który wynosi ok. 200 zł, co w połączeniu z ograniczoną odpowiedzialnością udziałowców czyni tę formę prowadzenia działalności bardzo atrakcyjną.
- Formą przeznaczoną dla większych projektów inwestycyjnych jest spółka akcyjna o minimalnym kapitale założycielskim wynoszącym ok. 100 tys. zł. Minimalna wartość jednej akcji stanowi ok. 0,1 zł. Na kapitał założycielski spółek handlowych nie mogą składać się wierzytelności. Dopuszczalne jest natomiast wnoszenie aportów, lecz organ rejestrowy domaga się zwykle sporządzenia wyceny takiego aportu, co skutkuje przedłużaniem procesu rejestracji. Kapitał zakładowy musi być zdeponowany na rachunku bankowym - stwierdza nasz rozmówca.
Według niego atrakcyjnymi z punktu widzenia zagranicznego inwestora formami prowadzenia działalności są oddziały. Mogą one funkcjonować tylko w takim zakresie, w jakim operuje zagraniczna spółka macierzysta. Natomiast przedstawicielstwa - podobnie jak w Polsce - służą prowadzeniu działalności wyłącznie w zakresie reprezentacji i reklamy.
Spółki handlowe oraz oddziały spółek zagranicznych muszą zostać wpisane do rejestru prowadzonego przez izby przemysłowo-handlowe, które są właściwe ze względu na siedzibę spółki lub oddziału. Procedura uzyskania wpisu trwa około miesiąca.
Opodatkowanie
W Rumunii stawki podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od osób prawnych są jednolite i wynoszą 16 proc.
- Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, jak również prowadzący działalność indywidualnie oraz w formie spółki osobowej są opodatkowani od wartości netto uzyskiwanego dochodu (tj. po potrąceniu kosztów). Kalkulacja wysokości podatku do zapłaty następuje przy uwzględnieniu zróżnicowanych, zależnych od uzyskanego dochodu i liczby osób będących na utrzymaniu podatnika, kwot wolnych od podatku - tłumaczy Szymon Czerwiński.
Wskazuje jednocześnie, że podatnikami CIT są zarówno przedsiębiorstwa rumuńskie, jak i przedsiębiorstwa zagraniczne w odniesieniu do dochodów uzyskanych z działalności na terenie Rumunii (oczywiście, z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w tym zwłaszcza dotyczących zakładu). Zasady opodatkowania są zbliżone do tych funkcjonujących w Polsce; przedsiębiorcy mają możliwość odliczenia straty w kolejnych pięciu latach, zasady dokonywania amortyzacji są analogiczne do polskich, również podobnie skonstruowany jest system potrącania podatku z tytułu zysków kapitałowych. Stawka podatku od zysków kapitałowych wynosi 16 proc.
Inne zobowiązania
Podstawowa stawka VAT w Rumunii wynosi 19 proc. Stawka obniżona do 9 proc. stosowana jest w przypadku transakcji sprzedaży leków, książek, gazet i czasopism czy zakwaterowania w hotelach. Zwolnienie od podatku obejmują m.in. usługi edukacyjne, finansowe czy opieki zdrowotnej. Za podatników VAT uznaje się podmioty, których roczny obrót przekroczy ok. 200 tys. zł.
- Katalog towarów podlegających podatkowi akcyzowemu w Rumunii jest zbliżony do polskiego. Podatek ten jest jednak również pobierany m.in. od sprzedaży kawy czy wyrobów z kryształu. Na terenie Rumunii istnieje sześć stref wolnocłowych, które są wyłączone z jej obszaru celnego, choć podlegają jej administracji i prawodawstwu. Działalność w ramach stref jest często zwolniona z opodatkowania - podkreśla Szymon Czerwiński.
OPŁATY ZA FIRMĘ
Podstawowym kosztem założenia działalności w formie spółki jest opłata z tytułu wpisu do rejestru handlowego wynosząca ok. 1,2 tys. zł (ok. 800 zł w przypadku oddziału). Opłata za ogłoszenie o wpisie do rejestru wynosi ok. 100 zł. Inwestorzy nie mogą zapomnieć o kosztach opłat notarialnych, otwarcia rachunku w banku czy tłumaczeń przysięgłych.
Przedstawicielstwa podlegają wpisowi do odrębnego rejestru (koszt ok. 4 tys. zł).
WYJĄTKI OD JEDNOLITEGO OPODATKOWANIA
Najważniejszym wyjątkiem od zasady jednolitego opodatkowania dochodów stanowi sposób opodatkowania mikroprzedsiębiorstw - przez które rozumie się te uzyskujące dochód do wysokości ok. 100 tys. zł rocznie przy zatrudnieniu nieprzekraczającym 9 osób. Takie przedsiębiorstwa płacą podatek dochodowy w wysokości 3 proc. postawy liczonej od wartości obrotu.
Równie ciekawe rozwiązanie stanowi ryczałtowe opodatkowanie przedstawicielstw, które płacą podatek w wysokości ok. 15 tys. zł rocznie.
INNE PODATKI W RUMUNII
Przedsiębiorcy będący właścicielami budynków są zobowiązani odprowadzać podatek w wysokości 0,1-0,2 proc. podstawy skalkulowanej w oparciu o powierzchnię i rodzaj budynku. Wysokość podatku gruntowego ustalana jest kwotowo na podstawie hektara powierzchni z uwzględnieniem położenia oraz kategorii gruntu.
Zatrudniając pracowników w Rumunii, nie można zapomnieć o płaceniu składek związanych z zabezpieczeniem społecznym. W zależności od profilu działalności przedsiębiorstwa, wielkości zatrudnienia i wysokości dochodów uzyskiwanych przez pracownika (lub podatnika w ramach działalności indywidualnej) z wynagrodzeń brutto potrąca się składki w wysokości od 28,25 do 41,75 proc.