Utrudnieniem przy tworzeniu sprawozdań finansowych zgodnych z MSSF jest wciąż niestabilna platforma i zmiany w MSSF dokonywane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Proces implementacji zasad MSR/MSSF w rachunkowości Spółki KGHM Polska Miedź (dalej: Spółka) rozpoczęło wejście Polski do Unii Europejskiej. Prawo unijne reguluje zakres stosowania MSSF w podmiotach gospodarczych, których akcje notowane są na rynkach publicznych, sporządzających skonsolidowane sprawozdania finansowe począwszy od 2005 roku.
Przygotowania KGHM
Opracowany w Spółce harmonogram wdrożenia wyszczególniał kluczowe etapy realizowanego projektu, których terminy były absolutnie nieprzekraczalne, co dawało gwarancję realizacji wszystkich zadań i osiągnięcie celu w wyznaczonym czasie.
W pierwszej kolejności rozpoznano różnice pomiędzy zasadami MSSF a ustawą o rachunkowości w poszczególnych obszarach tematycznych i dokonano szczegółowej analizy rozwiązań narzuconych przez MSSF 1 Zastosowanie MSSF po raz pierwszy. Główne różnice pomiędzy polskim prawem bilansowym a MSSF zidentyfikowane w KGHM Polska Miedź wystąpiły w obszarach środków trwałych, instrumentów finansowych i kapitałów własnych.
Po ustaleniu różnic w klasyfikacji i ujęciu zdarzeń gospodarczych opracowano politykę rachunkowości, dokonując wyboru opcji w zakresie wycen, ujęcia zdarzeń gospodarczych i ich prezentacji zgodnie z zasadami MSR/MSSF. W ramach tworzenia nowej polityki rachunkowości w obszarach, w których MSR/MSSF dopuszczają stosowanie alternatywnych sposobów wyceny, ujęcia lub prezentacji zdarzeń gospodarczych dokonaliśmy wyboru rozwiązań optymalnych z punktu widzenia zarządzania firmą, w dostosowaniu do specyfiki działalności KGHM Polska Miedź. Wybór ten wdrożono w nowej polityce rachunkowości opracowanej dla Spółki oraz podmiotów grupy kapitałowej. Rozwiązania te zostały zaakceptowane przez audytora Spółki.
Poprzez liczne i intensywne szkolenia z zakresu stosowania zasad MSR/MSSF przygotowano także kadry Spółki i podmiotów zależnych do stosowania nowych zasad. Do tego celu zaangażowano specjalistów wyższych uczelni oraz praktyków z renomowanych firm audytorskich.
W prace projektowe zaangażowani byli pracownicy służb księgowych i merytorycznych z takich obszarów jak: inwestycje, remonty, logistyka oraz administratorzy systemu informatycznego. Udział służb pozaksięgowych w procesie wdrożenia był niezmiernie ważny dla prawidłowego zaimplementowania nowych rozwiązań w praktycznym ich stosowaniu w przyszłości.
Sporządzenie sprawozdania
Proces sporządzenia sprawozdania finansowego rozpoczyna się od zamknięcia ksiąg okresu sprawozdawczego w oddziałach Spółki i w spółkach zależnych grupy kapitałowej i odwzorowania danych finansowo-księgowych w notach pakietu sprawozdawczego, obejmującego zakres ujawnień zgodny z wymogami MSR/MSSF. Sprawozdania finansowe sporządzone w formie pakietów podlegają procesowi agregacji, uzgodnień, eliminacji i wyłączeń na poziomie centrali Spółki. Jest to jednocześnie etap kontroli i weryfikacji danych wsadowych przez wewnętrzne służby odpowiedzialne za przygotowanie sprawozdania Spółki oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej. Doboru danych oraz sposobu ich prezentacji w sprawozdaniach finansowych dokonuje się przez pryzmat wypełnienia wymogów ujawnień zawartych w standardach, ich spójności i wzajemnych odwołań oraz zaspokojenia potrzeb informacyjnych użytkowników sprawozdań finansowych. Celem jest prezentacja pełnego zakresu informacji o sytuacji majątkowej i finansowej Spółki i grupy kapitałowej, przy zachowaniu czytelnej formy dla użytkownika sprawozdania finansowego. Stąd uzupełnieniem danych ilościowo-wartościowych sprawozdań są objaśnienia w postaci not opisowych lub komentarzy.
Niemal każda nowelizacja przepisów MSR/MSSF wymaga zmian w polityce rachunkowości, wzorcu sprawozdania finansowego, pakiecie sprawozdawczym, planie kont oraz systemie informatycznym. Wprowadzenie przez Spółkę zmian w dokumentacji i systemie informatycznym poprzedzone jest procesem wewnętrznych uzgodnień i analiz wpływu nowych zasad na wyniki i wskaźniki ekonomiczne oraz sprawozdanie finansowe. Złożoność przepisów i brak jasności, co do ich interpretacji skłania Spółkę do angażowania audytora w procesie implementacji, celem uzyskania akceptacji nowych rozwiązań. W wielu przypadkach, z uwagi na brak na polskim rynku dostatecznej praktyki w stosowaniu MSR/MSSF, wiedza i doświadczenie ekspertów renomowanych firm audytorskich okazują się nieocenione.
ZMIANY W KGHM W ZWIĄZKU Z MSSF
W oparciu o podjęte decyzje i wybrane opcje dokonano:
• modyfikacji zasad systemu ekonomiczno-finansowego Spółki w obszarach planowania, budżetowania i analiz,
• opracowania wzorca sprawozdania finansowego,
• opracowania jednolitego pakietu sprawozdawczego dla wszystkich jednostek Spółki (samobilansujących oddziałów) oraz spółek zależnych Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź,
• opracowania Planu Kont (ok. 2400 kont) w dostosowaniu do polityki rachunkowości i wzorca sprawozdania finansowego opracowanych według zasad MSR/MSSF,
• wprowadzenia zmian w informatycznym systemie transakcyjnym w poszczególnych modułach funkcjonalnych.