Jedną z ważnych zmian wprowadzonych ostatnią nowelizacją ustawy o VAT było wyłączenie z opodatkowania zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Co ta zmiana oznacza w praktyce?
JERZY MARTINI
doradca podatkowy Baker & McKenzie
Zmiana ta w dużej części przybliża nasze przepisy do prawa wspólnotowego, chociaż pozostaje jeszcze w tym zakresie pewien obszar potencjalnych rozbieżności, który powinien być wyeliminowany na drodze wykładni prowspólnotowej. Przepisy krajowe wyłączają z opodatkowania zbycie m.in. zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Ustawa o VAT definiuje ją jako organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Zgodnie z art. 19 dyrektywy VAT, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.
Przepis dyrektywy ustanawia więc opcję dla państwa członkowskiego, z którego państwo może skorzystać, ale nie musi. Jeśli natomiast zdecydowało się wprowadzić do krajowego systemu takie rozwiązanie, powinien być osiągnięty efekt wskazany w dyrektywie. Ponieważ przepis dyrektywy powodował wątpliwości interpretacyjne, Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie Zita Modes Sarl (C-497/01) zdefiniował zakres omawianego wyłączenia. Trybunał wskazał, że pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów. Porównując definicje zorganizowanej części przedsiębiorstwa z definicją części przedsiębiorstwa stworzoną przez ETS, można dopatrzeć się drobnych różnic. W tym zakresie wydaje się, że wyodrębnienie organizacyjne i finansowe (wskazane przepisami ustawy) nie musi mieć charakteru bardzo sformalizowanego (nie akcentuje takiego wymogu ETS). Bardziej istotne jest wyodrębnienie stricte funkcjonalne, które pozwala na dalsze funkcjonowanie części przedsiębiorstwa w sposób niezależny po oddzieleniu jego od reszty przedsiębiorstwa.