Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z ustawy o VAT usługi na ruchomym majątku rzeczowym podlegają opodatkowaniu w miejscu, gdzie są faktycznie wykonywane. W konsekwencji usługi przetwarzania lub uszlachetniania wykonywane w Polsce zasadniczo będą tu opodatkowane, a usługodawca zobowiązany będzie do udokumentowania ich fakturą zawierającą polski VAT. Czy ustawodawca przewidział jakieś wyjątki od tej reguły?
Zastosowanie powyższych zasad opodatkowania prowadziłoby do sytuacji, w której unijny zleceniodawca, korzystając w naszym kraju z usług uszlachetnienia, ponosiłby koszt polskiego VAT, a co za tym idzie zmuszony byłby ubiegać się o jego zwrot. Z uwagi na czasochłonne procedury, w praktyce mogące trwać nawet klika lat, rozwiązanie takie powodowałoby znaczne ograniczenia w unijnym obrocie.
W związku z tym przepisy art. 28 ust. 7 i 8 ustawy o VAT przewidują wyjątek od reguły umożliwiając opodatkowanie usług uszlachetniania, świadczonych na rzecz zagranicznych podatników, w kraju usługobiorcy. Te szczególne zasady mają zastosowanie jedynie w przypadku spełnienia określonych warunków. Po pierwsze, usługa świadczona jest na rzecz podatnika z UE, który podał usługodawcy numer, pod którym jest zarejestrowany dla celów VAT w innym niż Polska kraju UE. Po drugie, towary zostaną wywiezione z Polski, najpóźniej w terminie 90 dni od dnia wykonania usługi. Wątpliwości co do zasad opodatkowania analizowanych usług mogą powstać, w przypadku gdy w ramach przetwarzania wykorzystywane są nie tylko komponenty i surowce dostarczone przez zagranicznego zleceniodawcę, ale również takie, które zakupił usługodawca. Nie jest w takiej sytuacji oczywiste, czy polski przedsiębiorca świadczy usługę polegającą na przetwarzaniu dostarczonych mu materiałów, czy też wytwarza własny produkt, a w konsekwencji dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Organy podatkowe często odwołują się w takiej sytuacji do statystycznej klasyfikacji danej czynności (według PKWiU) oraz do zapisów umowy zawartej pomiędzy stronami. Istotne znaczenie może mieć również udział materiałów własnych świadczącego usługę w stosunku do materiałów powierzonych. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w postanowieniu z 4 lutego 2005 r. (nr PI/005-179/05/CIP/01) stwierdził, że w przypadku gdy udział materiałów własnych zleceniobiorcy przekracza udział materiałów powierzonych przez zleceniodawcę, nie można przyjąć, że zleceniobiorca wykonuje usługi na ruchomym majątku zleceniodawcy. W takim przypadku należy zaklasyfikować taką transakcję jako dostawę towarów. W wyniku wykonanej usługi powstaje nowy towar.
Andrzej Dębiec
partner, Kancelaria Lovells