Od 1 stycznia 2017 r. małe i średnie firmy będą musiały co miesiąc przesyłać do urzędu skarbowego ewidencję VAT w formacie jednolitego pliku kontrolnego. Wszystkie zaś firmy będą musiały dostosować ewidencję VAT do nowych wymogów.
Małe i średnie
Dane z ewidencji VAT w formacie JPK trafią po raz pierwszy do fiskusa od małych i średnich firm do 27 lutego 2017 r. (za styczeń).
Chodzi o przedsiębiorców, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniali średniorocznie pomiędzy 10 a 249 pracowników oraz osiągali roczny obrót netto w wysokości pomiędzy 2 mln a 50 mln euro lub suma aktywów ich bilansu sporządzona na koniec jednego z tych lat wyniosła pomiędzy 2 mln a 43 mln euro.
Niektórzy przedsiębiorcy nadal mają wątpliwości dotyczące tych kryteriów. W przepisach mowa o tym, że powinny być one spełnione w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych. Wskazywano, że skoro przepisy o JPK weszły w życie 1 lipca 2016 r. (objęły wtedy duże firmy), to status przedsiębiorcy na potrzeby JPK należy ustalić właśnie na ten dzień, biorąc pod uwagę wskaźniki dla lat 2014–2015.
Z takim podejściem nie zgadza się Przemysław Grzanka, starszy konsultant w dziale doradztwa prawnopodatkowego w PwC. Podkreśla, że status firmy powinien być określany po zakończeniu każdego roku obrotowego, a nie na moment wprowadzenia przepisów o JPK. Dla małych i średnich firm prowadzących ewidencję VAT oznacza to, że muszą brać pod uwagę wskaźniki z lat obrotowych 2015 i 2016 .
Inny problem mogą mieć przedsiębiorcy działający krócej niż dwa lata lub nowo założone firmy. Te, które działają np. tylko przez cały 2016 r., powinny brać pod uwagę kryteria, które spełniły w tym właśnie roku. Jeśli będzie z nich wynikać, że firma ma status małego lub średniego podmiotu, to powinna przesłać JPK za styczeń 2017 r.
Jeśli firma działa krócej niż przez pełny rok obrotowy, to aby ocenić, czy ma obowiązek przesyłania ewidencji w formacie JPK już od początku 2017 r., trzeba zajrzeć do art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że przewidywany obrót netto i średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.
Zatem w przypadku podmiotu działającego od stycznia 2017 r., unktem odniesienia dla ustalenia obowiązku przesyłania ewidencji VAT w formacie JPK od stycznia 2017 r. będzie ten właśnie miesiąc.
Zmiana struktury...
– Poprawiona została też struktura JPK Ewidencja VAT. Wprowadzono m.in. obowiązek podania pola NIP nabywcy dla transakcji sprzedażowych. Średnie i małe firmy będą też mogły korygować złożony JPK – wyjaśnia Marcin Madej, główny ekspert w Onwelo.
...i samej ewidencji
Rozszerzenie struktury JPK o NIP wiąże się ze zmianami w samej ewidencji VAT. Zgodnie z nowym art. 109 ust. 3 ustawy o VAT ewidencja będzie musiała zawierać nie tylko wyszczególnione dotychczas w tym przepisie informacje, ale także „inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji”.
Ministerstwo Finansów uspokoiło, że nie trzeba będzie wpisywać tysięcy pozycji z faktur. Wyjaśniło, że wystarczy tylko wykazywać w ewidencji te dane, które są niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a także numer NIP kontrahenta.

Potwierdza to również nieopublikowana jeszcze interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 grudnia 2016 r, (nr 0461-ITPP1.4512.761.2016.1.MN). Organ potwierdził w niej, że „po wejściu w życie od 1 stycznia 2017 r. nowej treści art. 109 ust. 3 ustawy nie ma potrzeby prezentowania każdej pozycji faktury (sprzedaży i zakupu)”. Wystarczające będzie zawarcie w ewidencji sprzedaży i zakupu: danych stron transakcji, w tym numeru, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby VAT lub podatku od wartości dodanej oraz numerów faktur i ich dat sprzedaży, które umożliwiają pełną identyfikację transakcji.