Na gruncie ustawy o VAT nie funkcjonuje pojęcie prywatnego najmu ani prywatnej dzierżawy, które byłyby wyłączone z działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 tej ustawy – wyjaśnił szef Krajowej Administracji Skarbowej, zmieniając interpretację indywidualną wydaną przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Z wnioskiem o nią wystąpił czynny podatnik VAT, który prowadzi działalność polegającą głównie na świadczeniu usług programistycznych. Przysługują mu ponadto autorskie prawa majątkowe do kilku zarejestrowanych znaków towarowych. Wszystkie wytworzył osobiście, na komputerze, w związku z czym nie ponosił wydatków na ich nabycie. Poniósł natomiast wydatki na uzyskanie praw ochronnych do znaków (tj. opłaty rejestracyjne i przedłużające ochronę oraz wynagrodzenie rzecznika patentowego), a także na rejestrację i utrzymanie domen (ponieważ zarejestrował nazwy domen odpowiadające znakom słownym). Wydatki te zaliczył do kosztów uzyskania przychodów oraz odliczył VAT naliczony.
Miało to jednak marginalne znaczenie dla jego działalności gospodarczej, bo prowadząc ją, podatnik w zasadzie nie używa znaków, do których ma prawa. Dlatego postanowił wycofać je z biznesu i przenieść do majątku prywatnego. Następnie zamierzał oddać je w dzierżawę (wraz z odpowiadającymi im domenami). Dzierżawcą miała być w przyszłości spółka holdingowa, utworzona z kilku spółek, w których podatnik ten ma udziały.
VAT tylko przy sprzedaży profesjonalnej
VAT tylko przy sprzedaży profesjonalnej

Zobacz również
Podatnik sądził, że takie wycofanie znaków (i związanych z nimi domen) z działalności gospodarczej do majątku prywatnego będzie nieodpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Był też zdania, że podstawą opodatkowania będzie tu wartość faktycznie poniesionych kosztów związanych z wytworzeniem znaków (tj. opłat rejestracyjnych i przedłużających ochronę oraz wynagrodzenie rzecznika patentowego) oraz rejestracją i utrzymaniem domen.
W pierwotnej interpretacji – z 7 maja 2021 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012. 35.2021.4.ICZ) dyrektor KIS to potwierdził.
Nie ma VAT
Szef KAS uznał jednak, że interpretacja była błędna. Przypomniał, że w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT odpłatnym świadczeniem usług jest również, pod pewnymi warunkami, nieodpłatne ich świadczenie. Szczególną uwagę zwrócił na końcówkę tego przepisu, gdzie mowa jest o nieodpłatnym świadczeniu usług „do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika”.
Podkreślił zatem, że aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, czyli za podlegające VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.
W tym wypadku warunek ten nie będzie spełniony, bo oddając znaki w dzierżawę, wydzierżawiający nadal będzie działał w charakterze podatnika VAT – stwierdził szef KAS. Wyjaśnił, że w ustawie o VAT nie ma pojęcia prywatnego najmu czy prywatnej dzierżawy. Przypomniał, że zgodnie z jej art. 15 działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Szef KAS nie miał wątpliwości, że najem i dzierżawa mieszczą się w tym pojęciu, ponieważ polegają na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wskazał, że umowy tego rodzaju są z reguły zawierane na dłuższy okres, za wynagrodzeniem, a wartość znaku towarowego mieści się w kategorii „wartości niematerialnych i prawnych”.
Dlatego uznał, że gdy osoba fizyczna wykonuje takie czynności jak najmem lub dzierżawa, to w świetle ustawy o VAT działa w charakterze podatnika.
Stwierdził zatem, że skoro znaki towarowe i związane z nimi domeny zostaną przekazane do celów działalności gospodarczej podatnika, to czynność ta, choć nieodpłatna, nie będzie zrównana z odpłatnym świadczeniem usług. Słowem, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT, bo nie będzie miał tu zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.
W konsekwencji nie zgodził się również z podatnikiem i dyrektorem KIS w kwestii podstawy opodatkowania tej czynności (interpretacja zmieniająca z 5 kwietnia 2022 r., sygn. DOP7.8101.158.2021.FMLM).
Nie ma PIT
Dodajmy, że w przeciwieństwie do ustawy o VAT ustawa o PIT uznaje najem i dzierżawę za odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodów, jeżeli nie dotyczą one składników majątku związanych z biznesem.
Samo jednak przesunięcie składnika majątku z prowadzonej indywidualnie działalności gospodarczej do majątku prywatnego nie jest opodatkowane, bo nadal mamy do czynienia z majątkiem tej samej osoby. Podatek pojawia się dopiero w momencie odpłatnego jego zbycia, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku zostały wycofany z działalności gospodarczej, a dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynie sześć lat (art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT).
Opodatkowanie dzierżawy
Przesunięcie znaków towarowych do majątku prywatnego wpływało natomiast przez lata na sposób opodatkowania przychodów z dzierżawy. Jeżeli znaki towarowe nie były dłużej składnikiem majątku związanym z działalnością gospodarczą, to przychody z ich dzierżawy mogły być opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 listopada 2019 r. (sygn. akt II FSK 3715/17). Nie zgodził się, że są to przychody z praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT), opodatkowane według skali podatkowej.
Potem wykładnię NSA zaaprobował dyrektor KIS (patrz interpretacja z 4 kwietnia 2021 r., sygn. 0115 KDIT1.4011.23.2021.2.MR).
Obecnie nie ma to już takiego znaczenia, bo od 2021 r. ryczałt ewidencjonowany można płacić również od przychodów z najmu i dzierżawy prowadzonych w ramach działalności gospodarczej. Przychody z wynajmu i dzierżawy własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim (PKWiU 77.40) są opodatkowane według stawki 8,5 proc. i 12,5 proc. od nadwyżki przychodów ponad 100 tys. zł (zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4 lit. f ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne).©℗