Jeżeli wskutek przedterminowego rozwiązania umowy leasingu finansowego z przyczyn leżących po stronie korzystającego leasingodawcy będzie przysługiwać ostatecznie mniejsza zapłata niż pierwotnie umówiona, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w podstawie opodatkowania – orzekł WSA w Łodzi.
Takiego zdania była również spółka leasingowa. Wskazała, że pierwotnie wystawiona przez nią faktura opiewała na całą wartość przedmiotu leasingu, więc przy zawarciu umowy i wydaniu przedmiotu leasingu został zapłacony cały VAT. Uważała więc, że jeżeli potem dojdzie do szkody całkowitej (utraty przedmiotu leasingu) albo rozwiązania umowy z winy leasingobiorcy i zwrotu przedmiotu leasingu, to ona sama powinna wystawić korektę i pomniejszyć podstawę opodatkowania.
Podstawa ta – jak twierdziła spółka – powinna obejmować sumę opłat leasingowych należnych do dnia poprzedzającego rozwiązanie umowy leasingu:
- powiększoną o kwotę dyskonta (czyli o odsetkową część opłat leasingowych ustaloną stosownie do faktycznego okresu trwania umowy leasingu), oraz
- pomniejszoną o kwotę otrzymanego odszkodowania (w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży) lub o wartość zwróconego przedmiotu leasingu (w razie sprzedaży lub ponownego oddania w leasing przedmiotu odebranego dotychczasowemu korzystającemu, względnie pozostałości po przedmiocie leasingu).
Zmiana tak, ale mniejsza
Innego zdania był dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że skorygowana podstawa opodatkowania powinna być powiększona o odsetkową część opłat leasingowych.
Ponadto – stwierdził – spółka nie powinna uwzględniać otrzymanego od ubezpieczyciela odszkodowania. Odszkodowanie nie może zmniejszać podstawy opodatkowania dokonanej dostawy towarów – wyjaśnił.
Był też zdania, że podstawy opodatkowania nie będzie pomniejszać cena sprzedaży netto pozostałości powypadkowych po przedmiocie leasingu, które powiększają kwotę odszkodowania ubezpieczeniowego. Wyjaśnił, że sprzedaż pozostałości powypadkowych wiąże się z likwidacją szkody po dostawie towaru (przedmiotu leasingu) i pozostaje bez wpływu na podstawę opodatkowania dokonanej dostawy.
Podstawę opodatkowania należy obniżyć m.in. o wartość zwróconego przedmiotu leasingu, czyli odpowiadającą jego niespłaconej wartości początkowej
Według dyrektora KIS na obniżenie podstawy opodatkowania nie mogą wpływać również kwoty ze sprzedaży lub ponownego leasingu przedmiotu odebranego dotychczasowemu korzystającemu (względnie pozostałości po przedmiocie leasingu). Są to okoliczności niezwiązane z umową leasingu finansowego, powstałe po jej wygaśnięciu bądź przedterminowym rozwiązaniu. Tym samym nie stanowią one kwoty należnej z tytułu dostaw pomiędzy spółką a leasingobiorcą – wyjaśnił.
Kodeks to reguluje
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przyznał w dużej mierze rację spółce. Zwrócił uwagę na to, że pełna kwota ustalonych w umowie, a niezapłaconych rat mogłaby przewyższać uszczerbek powstały w majątku finansującego, czyli wykraczać poza granice dopuszczalnej wysokości odszkodowania, wyznaczone przez art. 361 par. 2 kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 70915 k.c. finansujący (spółka leasingowa) może żądać od korzystającego z chwilą rozwiązania umowy wskutek jej wypowiedzenia nie tylko zapłaty rat, których terminy wymagalności przypadły przed tą chwilą, ale i wszystkich pozostałych umówionych rat, których ustalone terminy wymagalności przypadają po tej chwili. Te drugie raty stają się więc natychmiast wymagalne z chwilą rozwiązania umowy leasingu wskutek jej wypowiedzenia. I do nich właśnie ma zastosowanie rozwiązanie, które przewiduje pomniejszenie wypłacanych rat o korzyści, jakie finansujący (leasingodawca) uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem.
Dlatego w art. 70915 k.c. przewidziano pomniejszenie kwoty umówionych, a niezapłaconych rat o dwa rodzaje korzyści:
- te, które finansujący uzyskał wskutek zapłaty rat przed terminem określonym w umowie leasingu, i
- te, które finansujący uzyskał wskutek rozwiązania umowy leasingu w następstwie jej wypowiedzenia.
Jeżeli zatem w wyniku rozwiązania umowy z winy korzystającego leasingodawcy będzie przysługiwać ostatecznie mniejsza zapłata niż pierwotnie umówiona, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w ustalonej dla tej transakcji podstawie opodatkowania – stwierdził sąd.
Na potwierdzenie przywołał wyrok TSUE z 2 lipca 2015 r. (C-209/14), który również dotyczył leasingu. Wynikało z niego, że podatek powinien być pobierany od świadczenia wzajemnego rzeczywiście otrzymanego przez podatnika.
Tyle, co się należy
WSA zwrócił więc uwagę na to, że w razie rozwiązania umowy leasingu finansowego na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi korzystający, spółka leasingowa ma prawo żądać wszystkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat leasingowych (wartości zdyskontowanej), pomniejszonych o uprzednio naliczoną część odsetkową, tzn. pomniejszonych o korzyści, które wynikają z tego, że należne raty otrzyma ona przed czasem.
Skoro zatem pierwotnie określona podstawa opodatkowania uwzględniała wartość rat leasingowych, wraz z odsetkami naliczonymi za cały okres trwania umowy leasingu, to po rozwiązaniu umowy leasingu wskutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi leasingobiorca, zmienia się kwota należna, jakiej spółka leasingowa może domagać się od korzystającego – stwierdził WSA.
W takiej sytuacji – uznał sąd – podstawę opodatkowania należy obniżyć o:
- stosowną wartość odsetek od rat, które stały się natychmiast wymagalne z chwilą rozwiązania umowy leasingu wskutek jej wypowiedzenia (art. 29a ust. 10 pkt 1 w zw. z art. 106j ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT), oraz
- wartość zwróconego spółce przedmiotu leasingu, czyli wartość odpowiadająca jego niespłaconej wartości początkowej na moment wygaśnięcia lub wypowiedzenia umowy (zgodnie z art. 29a ust. 10 pkt 2 w zw. z art. 106j ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).
Tym samym łódzki sąd orzekł, że obniżona podstawa opodatkowania obejmuje świadczenie rzeczywiście należne finansującemu, czyli zasadniczo (bez uwzględnienia świadczeń z tytułu ubezpieczenia, bo te są zaliczane do podstawy opodatkowania) sumę rat leasingowych należnych na dzień rozwiązania umowy oraz rat leasingowych wymagalnych na ten dzień, których termin płatności przypada po tymże dniu:
- pomniejszonych o stosowną część odsetkową, oraz
- pomniejszonych o wartość ewentualnie zwróconego finansującemu przedmiotu leasingu.
Tym samym WSA w Łodzi podzielił tezy wyroków NSA z 28 września 2017 r. (sygn. akt I FSK 2053/15) i z 30 stycznia 2018 r. (sygn. akt I FSK 1330/15).
Wyrok jest nieprawomocny.
orzecznictwo
Wyrok WSA w Łodzi z 19 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 265/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
