Klient biura rachunkowego wykonujący od kilku lat wyłącznie czynności opodatkowane wykonał usługę szkoleniową zwolnioną z VAT. Czy w związku z tą sprzedażą klient ma obowiązek uzgodnić z urzędem skarbowym prognozę proporcji? Czy powinien odliczać częściowo VAT od dokonywanych w 2021 r. zakupów?

Jak stanowi art. 90 ust. 8 ustawy o VAT, podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT (tj. obrotu, na którego podstawie ustalana jest proporcja wstępna dla celów odliczeń częściowych), lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu.
Z możliwości ustalenia z naczelnikiem US prognozy proporcji mogą również skorzystać podatnicy, którzy uznają, że w odniesieniu do nich kwota obrotu stanowiąca podstawę do ustalenia proporcji byłaby niereprezentatywna (art. 90 ust. 9 ustawy o VAT). Przy czym wyłącznie do podatników należy uznanie, że w odniesieniu do nich kwota obrotu stanowiąca podstawę do ustalenia proporcji byłaby niereprezentatywna. W przypadkach innych niż wskazane w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT podatnicy mają więc prawo, a nie obowiązek uzgadniać prognozę proporcji.
W przedstawionej w pytaniu sytuacji klient biura ma obowiązek uzgodnić z naczelnikiem US prognozę proporcji dla 2021 r., jeżeli jego obrót w 2020 r. był niższy niż 30 000 zł. W przeciwnym razie nie ma on obowiązku, lecz prawo do uzgodnienia takiej prognozy.
Należy wyjaśnić, że obowiązek dokonywania odliczeń proporcjonalnych w związku z wystąpieniem u podatnika dokonującego dotychczas wyłącznie czynności opodatkowane sprzedaży zwolnionej z VAT występuje w trakcie roku tylko wtedy, gdy spełnione są łącznie dwa warunki:
1) są to zakupy wykorzystywane zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych z VAT, w których przypadku nie jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego związanych z poszczególnymi czynnościami,
2) w roku podatkowym obowiązuje podatnika proporcja wstępna lub prognoza proporcji niższa niż 100 proc.
Nie jest wykluczone, że u klienta biura w 2021 r. wystąpił zakup, o którym mowa w pkt 1 (np. zakup usługi księgowej w miesiącu wykonania usługi zwolnionej z VAT). Jeżeli jednak klient nie uzgodni z naczelnikiem US prognozy proporcji (innej niż 100 proc.), to podatnika w 2021 r. obowiązuje proporcja wstępna w wysokości 100 proc. (skoro w 2020 r. występowała u niego wyłącznie sprzedaż opodatkowana), co oznacza, że nie jest spełniony drugi ze wskazanych warunków. Jeżeli zatem klient nie uzgodni z naczelnikiem urzędu skarbowego prognozy proporcji (innej niż 100 proc.), to w trakcie 2021 r. nie ma obowiązku dokonywania odliczeń proporcjonalnych.
Podstawa prawna
art. 90 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2419)