NSA zajął się sprawą opodatkowania VAT sprzedaży działek dokonywanych przez osoby prywatne z ich majątku osobistego. Było to pierwsze orzeczenie po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. (sprawy C-180/10, C-181/10).
W ocenie NSA wyrok Trybunału potwierdził to, co w większości spraw podkreślał już polski sąd. Mianowicie, aby stwierdzić, że sprzedawca swojej prywatnej działki jest podatnikiem VAT, trzeba mu udowodnić, że działał w takim charakterze. W sprawie rozpoznanej przez NSA trudno jednak uznać, że podatniczka działała jako handlowiec i że prowadziła obrót nieruchomościami.
Sprawa dotyczyła interpretacji podatkowej. Podatniczka otrzymała od rodziców w drodze darowizny gospodarstwo rolne. Po zawarciu przez nią związku małżeńskiego gospodarstwo to zostało powiększone o kolejne działki otrzymane od rodziców. Jedną z działek podatniczka sprzedała przeznaczając środki na budowę domu. Drugą działkę początkowo zamierzała przeznaczyć dla dzieci na budowę domu, jednak obecnie ze względu na zmianę ich planów życiowych chciała działkę sprzedać. Spytała więc ministra finansów, czy taka sprzedaż będzie podlegać VAT.
Minister finansów uznał, że VAT należy zapłacić. Stwierdził, że podatnikiem VAT jest ten, kto wykonał czynność podlegającą opodatkowaniu jednorazowo, ale wskazującą na zamiar jej częstego wykonywania.
Sprawa trafiła do sądu, który uchylił interpretację. Sąd dał zalecenie, że minister wydając ponownie interpretację, musi wziąć pod uwagę to, czy sprzedaż była jednorazowa oraz czy nabycie gruntów, które zostały następnie przeznaczone do sprzedaży, odbywała się w ramach działalności gospodarczej. Sąd wskazał również, że aby być podatnikiem VAT przy sprzedaży, nabycie działek musi być w celach handlowych. NSA rozpoznając skargę kasacyjną ministra finansów podtrzymał to rozstrzygnięcie.
Sędzia Grażyna Jarmasz podkreśliła jednak, że nie można zgodzić się jedynie z taką tezą WSA, że w obowiązku VAT przesądzające jest to, że zakup działki musi być wykonany w celach handlowych. Można przecież wyobrazić sobie taką sytuację, że osoba, która jest długoletnim posiadaczem działek, specjalnie je dzieli i postanawia, że właśnie od tych działek rozpocznie działalność.
NSA odwołał się również do wyroku Trybunału, w szczególności do części, w której unijny sąd odniósł się do implementacji dyrektywy VAT, która pozwala ustawodawcy krajowemu opodatkować jednorazową czynność. NSA wskazał, że polskie przepisy o tym nie mówią, a zatem jednorazowa transakcja nie podlega VAT. Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt I FSK 1289/10