Podatnicy, którzy otrzymali niekorzystne decyzje dotyczące naliczenia VAT od nieruchomości gruntowych, będą mogli złożyć wniosek o wznowienie postępowania - mówi Mirosław Siwiński, doradca podatkowy, Kancelaria Prawna Witold Modzelewski.
Czy wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczący rozliczania VAT od działek jest jednoznaczny?
Niestety ani rozstrzygnięcie, ani uzasadnienie wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 września 2011 r. (sprawy połączone C-180/10 i C-181/10) nie jest do końca jasne i wymaga uważnej lektury. Z uzasadnienia wyroku można wyciągnąć kilka ciekawych wniosków.
Po pierwsze, wbrew polskiej definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, ani ilość, ani częstotliwość przeprowadzanych transakcji nie ma znaczenia dla opodatkowania. Po drugie, posiadanie statusu rolnika ryczałtowego, czy też wręcz prowadzenie działalności gospodarczej w innym zakresie nie mogą przesądzać o opodatkowaniu, które przy zwykłym wykonywaniu prawa własności nie wystąpi.
Czy przekształcenie gruntu z rolnego na budowlany ma znaczenie dla VAT?
W przypadku rolnika, który kupił grunt i był zwolniony z podatku, wystąpienie okoliczności „zarządu majątkiem prywatnym” jest istotniejsze niż przekwalifikowanie gruntu na budowlany. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy mamy do czynienia ze zorganizowaną sprzedażą nieruchomości, co wyraża się np. w uzbrojeniu terenu lub działaniach marketingowych. W takiej sytuacji będziemy mieli do czynienia z „działalnością gospodarczą” powodującą opodatkowanie podatkiem od wartości dodanej.
Trybunał nie rozstrzygnął w orzeczeniu (pozostawiając to NSA), czy Polska skorzystała z opodatkowania okazjonalnej dostawy budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu przed pierwszym zasiedleniem oraz okazjonalnej dostawy terenu budowlanego. Czy to założenie ma wpływ na podatek?
Nie można się zgodzić z tym założeniem. Sama treść definicji działalności gospodarczej określonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT nie przesądza o skorzystaniu przez Polskę z możliwości przewidzianej w art. 12 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Przedstawiciel Ministerstwa Finansów przed trybunałem twierdził jednak inaczej. Z wyroku trybunału wynika, że rolnik sprzedający działkę nie zapłaci VAT, pod warunkiem że NSA w wyroku potwierdzi założenie resortu finansów lub uznał, że to nie ma znaczenia.
Czy uzasadnienie wyroku było zaskoczeniem dla ekspertów?
Nie, ponieważ wywody trybunału mają źródło zarówno w dotychczasowym jego orzecznictwie (sprawy C-168/06, C-102/08, C-155/94, C-77/01 i C-8/03), jak i argumentach podnoszonych przez pełnomocników. Zaskakujące jest natomiast tak szerokie ujęcie „zarządu majątkiem prywatnym” w postaci nieruchomości przy jednoczesnym zawężeniu przesłanek wystąpienia działalności gospodarczej.
Czy podatnicy w tego rodzaju sprawach po wyroku trybunału mają podstawy do wznowienia postępowania?
Z uzasadnienia wyroku wywieść można kilka takich podstaw, biorąc pod uwagę najczęstsze uzasadnienia rozstrzygnięć naliczających VAT od sprzedaży działek. Uchyleniu powinny zatem podlegać decyzje i interpretacje, w których organy podatkowe powoływały się na: częstotliwą sprzedaż działek, fakt podzielenia na mniejsze działki ewidencyjne przed sprzedażą, zmianę przeznaczenia gruntu wynikającą z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wykorzystywanie majątku w sposób ciągły oraz wykorzystywanie gruntu jako składnika przedsiębiorstwa lub w działalności rolniczej, która od 1 maja 2004 r. jest działalnością gospodarczą (ale tylko w odniesieniu do przypadków nabycia gruntu bez prawa do odliczenia VAT).
W jaki sposób można wzruszyć niekorzystne dla podatników decyzje dotyczące VAT od działek?
Przede wszystkim poprzez złożenie wniosku o wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną. Podatnicy będą mieli miesiąc na złożenie takiego wniosku, licząc od dnia opublikowania sentencji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE (nie został jeszcze opublikowany). We wniosku tym należy wykazać przesłanki wskazane w art. 240 par. 1 pkt 11 Ordynacji podatkowej, tj. wpływ omawianego orzeczenia na treść prawomocnej decyzji.
Podatnicy, którzy z kolei otrzymali interpretacje w tym zakresie, mogą zwrócić się do ministra finansów o ich zmianę z urzędu na podstawie art. 14e par. 1 Ordynacji podatkowej.
