Przepisy dotyczące ochrony prawno-autorskiej programów komputerowych mających cechy działalności twórczej o indywidualnym charakterze (cechy utworu) zawiera rozdział 7 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
ikona lupy />
Wojciech Garczyński doradca podatkowy i dyrektor w kancelarii BTTP / DGP
STAN FAKTYCZNY: Polska spółka z o.o. kupuje od zagranicznej spółki (nieposiadającej w Polsce zakładu) oprogramowanie komputerowe. Jest to komponent programistyczny (w zasadzie moduł, półprodukt – tak jak część samochodowa – niesamodzielny), kod, którego uruchomienie w określonych warunkach programistycznych powoduje, że wykonuje swoje zadanie funkcjonalne. Oprogramowanie (moduł) jest kupowane w całości wraz z przekazaniem autorskich praw majątkowych na wszelkich polach – modyfikacja, odsprzedaż, późniejsze udzielanie licencji etc. Co ważne, produkt jest zbywany przez zagraniczną spółkę. Nie następuje tutaj udzielenie szerokiej licencji na użytkowanie i udzielanie sublicencji. Po transakcji sprzedający nie ma już praw majątkowych do produktu. Nabywca (polska spółka z o.o.) nie będzie użytkownikiem końcowym, a dokładniej rzecz ujmując, w ogóle nie będzie użytkownikiem – ten towar zostanie bowiem dostosowany i wmontowany w większy system, który nabywca sprzeda dalej – innej spółce (również przekazując prawa majątkowe już do większego oprogramowania).
Firma powzięła wątpliwości co do opodatkowania podatkiem u źródła. Zastanawia się nad tym:
• Czy w takiej sytuacji kupujący (polska spółka) powinien zapłacić podatek u źródła? Odpowiedź na to pytanie jest uzależniona od tego, czy kupujący będzie posiadał certyfikat rezydencji sprzedającego czy też nie (załóżmy, że nie ma możliwości uzyskania certyfikatu od zagranicznego sprzedawcy).
• Jakichś jeszcze formalności trzeba dopełnić?
• Przy zbyciu towaru, jakim jest zbycie komponentu programistycznego, następuje przekazanie majątkowych praw autorskich. Czy tę część transakcji możemy traktować jako cechę transakcji, czy może konieczne jest jej osobne wycenienie (bo np. wiąże się to z opodatkowaniem) – w umowie, jaką zawarły spółki, zapisano, że cena przekazania majątkowych praw autorskich zawarta jest w cenie produktu?
• Krajowa Administracja Skarbowa odpowiedziała DGP
Przepisy dotyczące ochrony prawno-autorskiej programów komputerowych mających cechy działalności twórczej o indywidualnym charakterze (cechy utworu) zawiera rozdział 7 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z zawartym w tym rozdziale art. 74 ust. 1 programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy tego rozdziału nie stanowią inaczej. Jednocześnie w art. 74 ust. 4 tej ustawy wskazany został zakres ochrony prawno-autorskiej autorskich praw majątkowych do programów komputerowych, a w art. 75 – zakres czynności związanych z programem komputerowym, w przypadku których nie jest wymagana zgoda uprawnionego podmiotu.
Odnosząc się bezpośrednio do pytania, wskazujemy na treść art. 21 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa CIT), w związku z art. 26 ust. 1 tej ustawy. Pierwszy ze wskazanych przepisów określa tytuły prawne, z racji których przychody uzyskiwane przez podmiot zagraniczny (nierezydenta) na terytorium Polski podlegają w Polsce opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Do takich przychodów przepis ten zalicza m.in. przychody „z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw”.
Powyższe oznacza, iż zgodnie z przywołanymi przepisami prawa krajowego opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają w Polsce przychody rezydentów podatkowych innych państw uzyskiwane zarówno z autorskich praw majątkowych do programów komputerowych (np. z tytułu udzielenia licencji na korzystanie z takich praw), jak i ze zbycia w całości lub w części tych praw. Przyjęta w ustawie CIT stawka podatku wynosi 20 proc. kwoty tych przychodów. Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 tej ustawy, zobowiązanym do potrącenia podatku i przekazania go do urzędu skarbowego jest podmiot polski dokonujący wypłaty takiej należności.
Wskazać jednak należy, iż zakres tego obowiązku podatkowego osób zagranicznych może być ograniczony treścią umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, właściwej ze względu na kraj rezydencji podatkowej podmiotu zagranicznego uzyskującego należność z wyżej wskazanego tytułu.
ekspert radzi
Wojciech Garczyński doradca podatkowy i dyrektor w kancelarii BTTP
Polska spółka przy nabyciu praw majątkowych do komponentu (modułu) programistycznego od podmiotu zagranicznego byłaby –na podstawie samych krajowych przepisów –zobowiązana do pobrania podatku uźródła na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy oCIT, w wysokości 20 proc. płatności za moduł. Zgodnie ztym przepisem opodatkowaniu uźródła podlega m.in. sprzedaż praw autorskich, które obejmują autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego.
Na gruncie samej ustawy o CIT możliwe jest, przy spełnieniu odpowiednich wymogów, zwolnienie z podatku u źródła wynagrodzenia za moduł programistyczny, płatnego do podmiotów powiązanych bezpośrednio albo posiadających wspólnego udziałowca czy akcjonariusza.
Przepisy umów czy konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania mają pierwszeństwo nad przepisami krajowymi. Należy zgodzić się z sądami administracyjnymi uznające płatności za przeniesienie praw do programów komputerowych za zyski przedsiębiorstw, od których nie pobiera się podatku u źródła. Sądy dowodzą bowiem, że przeniesienie praw do programów komputerowych nie zawiera się w definicji należności licencyjnych zawartych w umowach o unikaniu obejmujących utwory literackie. Programy komputerowe nie stanowią bowiem utworów literackich, a jedynie korzystają z ochrony na gruncie przepisów o prawach autorskich jak utwory literackie.
Istnieje jednak ryzyko, że organy podatkowe nie zgodzą się z takim podejściem, bowiem w przeszłości oceniały, że płatnicy powinni pobierać podatek u źródła (nawet po obniżonych stawkach konwencyjnych). Organy stwierdzały bowiem, że do programów komputerowych należy stosować przepisy umów o unikaniu dotyczące utworów literackich.
Nabywca będzie jednak musiał dochować należytą staranność, tj. podjąć kroki w celu ustalenia, czy odbiorca jest rzeczywistym właścicielem należności, w tym czy prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą. Ustalenie tych okoliczności następuje poprzez zgromadzenie odpowiednich dokumentów – przede wszystkim certyfikatu rezydencji oraz oświadczeń, jak również informacji dotyczących odbiorcy należności. Zakres obowiązków wynikających bezpośrednio z ustawy o CIT uzupełniany jest w tym zakresie przez wytyczne Ministerstwa Finansów. W wytycznych tych MF dodatkowo wskazuje, że zakres wysiłków koniecznych do wykazania należytej staranności zależny jest od wartości danej płatności.
Powyższe wymagania (uzupełnione o dodatkowe elementy) stosowane są także wobec płatnika, który będzie chciał zastosować zwolnienie z opodatkowania u źródła na gruncie przepisów ustawy o CIT.
Innymi słowy: albo pobieramy 20 proc., albo musimy spełnić szereg wymogów (przede wszystkim posiadać certyfikat rezydencji). Pytanie czy umowa dotycząca nabycia modułu zawiera klauzulę dotyczącą ubruttowienia należności i jak jest taka klauzula skonstruowana.
Zawarcie zapisów, że cena za moduł obejmuje wynagrodzenie za przekazania majątkowych praw autorskich, nie wymaga odrębnej wyceny (przynajmniej dla celów podatkowych) samych praw majątkowych prawa autorskiego. Istotne jest natomiast upewnienie się, że zakres przekazanych majątkowych praw autorskich jest zgodny z planami nabywcy, tzn. czy przykładowo obejmuje możliwość modyfikacji, udzielania licencji, zbywania i dotyczy wszystkich koniecznych dla nabywcy pól eksploatacji.
Podstawa prawna
•art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 26 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2473)
•art. 74 i 75 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1231)