Chodziło o projekty realizowane przez instytut będący państwową jednostką naukową. Dotyczyły one m.in.: zrównoważonego rozwoju przemysłu mleczarskiego, poprawy bezpieczeństwa mięsa drobiowego, promocji idei rolnictwa precyzyjnego, żywienia dostosowanego do potrzeb osób z alergiami i nadwrażliwościami pokarmowymi. W ramach tych projektów odbywały się m.in. bezpłatne szkolenia, zajęcia w szkole letniej. Powstała również gra edukacyjna skierowana do młodych rolników.

Projekty były finansowane ze środków Komisji Europejskiej, Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii oraz Funduszu Polskiej Nauki.

Instytut uważał, że dotacje otrzymane na realizację tych projektów nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ nie są zapłatą za konkretną sprzedaż towaru czy usługi. Podkreślił, że nie zakładano komercjalizacji efektów projektów ani odpłatności od uczestników szkoleń czy warsztatów. Celem projektów było działanie na rzecz dobra publicznego, w szczególności poprzez edukację – podkreślił we wniosku o interpretację.

Dotacje są wynagrodzeniem

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że dofinansowania otrzymane przez instytut stanowią wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu. Wyjaśnił, że nie jest opodatkowana VAT tylko taka dotacja, której nie można powiązać z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi.

W tym wypadku – jak uznał – zachodzi bezpośredni związek pomiędzy otrzymanymi dotacjami a świadczeniem usług (warsztatów, szkoleń, badań). Uczestnicy szkoleń nie płacili za nie, ponieważ koszt pokryły dotacje. To oznacza, że świadczenie (np. usługa edukacyjna) zostało wykonane za wynagrodzeniem pochodzącym od osoby trzeciej. Zgodnie zatem z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT dotacja podlega opodatkowaniu – stwierdził dyrektor KIS.

Zwrócił przy tym uwagę, że skoro instytut wykonuje czynności opodatkowane (świadczenie usług w zamian za dotację), to przysługuje mu prawo do odliczenia VAT.

Brak wpływu dotacji na cenę

WSA w Olsztynie uchylił interpretacje dyrektora KIS w odniesieniu do pięciu projektów realizowanych przez instytut. Stwierdził, że otrzymane przez instytut dofinansowania pokrywają koszty realizacji projektów, a nie dostarczenia konkretnych usług.

Sąd wyjaśnił, że powiązanie między dotacją a ceną usługi dla uczestnika projektu zachodziłoby wówczas, gdyby dotacja była dedykowana i przekazana z określeniem szczegółowego przeznaczenia. Natomiast w żadnym z pięciu rozpatrywanych projektów warunek ten nie został spełniony – stwierdził WSA (sygn. akt I SA/Ol 524/21, I SA/Ol 74/22, I SA/Ol 153/23, I SA/Ol 160/23, I SA/Ol 200/24)

Tu był związek dotacji z ceną

Natomiast w odniesieniu do jednego z projektów WSA przyznał rację fiskusowi (sygn. akt I SA/Ol 693/21). Orzekł, że w tym wypadku dotacja była bezpośrednio powiązana z działaniami instytutu skierowanymi do uczestników projektu. Było nimi 50 uczniów dwóch klas licealnych, którzy otrzymali konkretne świadczenie w postaci zajęć i materiałów edukacyjnych.

Dotacje bez VAT

NSA przyznał rację instytutowi we wszystkich sześciu sprawach. Orzekł, że dotacje przyznane instytutowi miały charakter ogólny – nie były bezwzględnie i bezpośrednio związane z jednostkową ceną poszczególnych usług na rzecz konkretnych uczestników projektów.

Sąd wyjaśnił, że o dotacjach, które powiększają podstawę opodatkowania VAT, można mówić tylko wtedy, gdy wpływają one bezpośrednio na konkretne, zindywidualizowane podmioty uzyskujące określoną korzyść w postaci zmniejszenia ceny konkretnej usługi.

- W tym wypadku mamy do czynienia z otwartym projektem i ze świadczeniem na rzecz pewnej grupy, ale na zasadzie misji i edukacji, generalnego szerzenia wiedzy o rolnictwie i żywieniu. Nie można tu mówić o indywidualnym zmniejszeniu ceny dla konkretnego podmiotu – uzasadnił sędzia Roman Wiatrowski.

Wyroki NSA z 19 maja 2025 r., sygn. akt I FSK 186/22, I FSK 619/22, I FSK 966/22, I FSK 1808/23, I FSK 1809/23, I FSK 2063/24