Chodziło o osobę, która prowadziła działalność gospodarczą w zakresie produkcji komputerów i urządzeń peryferyjnych. W wyniku kontroli dotyczącej podatku od towarów i usług stwierdzono, że odliczyła ona podatek naliczony z faktur wystawionych przez podmioty uczestniczące w zorganizowanym procederze wystawiania i posługiwania się tzw. pustymi fakturami.

Naczelnik urzędu skarbowego wydał wobec podatnika decyzję określającą przybliżoną kwotę zobowiązania w VAT. Zdecydował również o zabezpieczeniu wykonania tej kwoty na jego majątku. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 33 par. 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane.

Majątek powinien wystarczyć

Podatnik uważał, że nie zaistniały przesłanki do zabezpieczenia zobowiązania. Twierdził, że rzetelnie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych, współpracuje z organami podatkowymi oraz nie dokonuje czynności, które mogłyby utrudnić lub uniemożliwić egzekucję. Dysponuje też środkami wystarczającymi do pokrycia zobowiązania – jest właścicielem udziałów w spółkach i samochodu, których wartość przewyższa przybliżoną kwotę należności.

Jednak organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję naczelnika urzędu skarbowego. Zaznaczył, że głównym powodem zabezpieczenia wykonania zobowiązania jest uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie uregulowane. W przypadku podatnika o uzasadnionej obawie świadczy – w ocenie fiskusa – nierzetelność w dokumentowaniu zdarzeń gospodarczych oraz brak oszczędności przewyższających przybliżoną wartość zobowiązania.

Majątek podatnika nie pozwala na założenie, że jego spieniężenie pozwoliłoby na uregulowanie zobowiązania. Organ podatkowy podkreślił, że wartość udziałów podatnika w spółkach ma charakter nominalny, a nie rynkowy. Zauważył też, że możliwość ich zbycia na wolnym rynku za cenę równą tej wartości jest mało prawdopodobna.

Istniała uzasadniona obawa

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach (sygn. akt I SA/Ke 291/21) uznał, że zostały spełnione przesłanki do zabezpieczenia określone w art. 33 par. 1 ordynacji podatkowej, gdyż istniała uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie uregulowane. Wynikała ona z obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z fakturami, które nie dotyczyły rzeczywistych zdarzeń gospodarczych.

Sąd I instancji przywołał orzeczenie NSA z 6 sierpnia 2021 r. (sygn. akt I FSK 699/19), zgodnie z którym podstawę do przyjęcia, że istnieje uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania, stanowi już samo podejrzenie uczestnictwa w łańcuchu podmiotów wykorzystujących konstrukcję podatku VAT do oszustw podatkowych. To, że majątek podatnika ma niższą wartość niż prawdopodobne zobowiązanie w podatku VAT, było dodatkowym argumentem.

Również Naczelny Sąd Administracyjny przychylił się do decyzji fiskusa. W uzasadnieniu sędzia Janusz Zubrzycki podkreślił, że organy podatkowe podjęły wszelkie działania w celu wyjaśnienia przesłanek zabezpieczenia, a wydane przez nie decyzje są słuszne.

- Sąd I instancji trafnie ocenił decyzję organu podatkowego, że zachodziły przesłanki do dokonania zabezpieczenia. Prawidłowo uznano, że majątek skarżącego nie daje podstaw do przyjęcia, iż zobowiązanie zostanie wykonane – powiedział sędzia Zubrzycki.

Wyrok NSA z 15 kwietnia 2025 r., sygn. akt I FSK 2595/21