Koniec z raportowaniem MDR „na wszelki wypadek”. Będą ograniczenia

Zapowiedział to wiceminister finansów Jarosław Neneman w niedawnej wypowiedzi dla Polskiej Agencji Prasowej. Dodał, że w projekcie nowelizacji ordynacji podatkowej znajdzie się również propozycja zmiany przepisów dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Zawieszenie przedawnienia

– Chcemy się zmierzyć z kwestią przedawnienia zobowiązań podatkowych, a dokładnie – zawieszaniem biegu przedawnienia m.in. w związku z wszczynaniem postępowań karnych skarbowych – powiedział wiceminister Neneman.

Przyznał, że obecnie mimo pięcioletniego terminu przedawnienia w niektórych przypadkach zobowiązanie podatkowe nie przedawnia się przez wiele lat.

– Tak powinno być w przypadku grup przestępczych, ale w odniesieniu do zwykłych przedsiębiorców, którzy z jakiegoś powodu mają takie stare zobowiązanie, efektem jest trwająca czasem wiele lat niepewność. A tak być nie powinno – dodał wiceminister.

Chodzi o art. 70 par. 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, zgodnie z którym bieg pięcioletniego terminu przedawnienia ulega zawieszeniu, gdy zostanie wszczęte postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Fiskus od dawna jest oskarżany o instrumentalne wykorzystywanie tego przepisu. Po uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2021 r. (sygn. akt I FPS 1/21) sądy badają każdy taki zarzut z osobna.

Przygotowany przez poprzednie kierownictwo resortu finansów projekt nowelizacji ordynacji podatkowej zmierzał do uchylenia art. 70 par. 6 pkt 1 ordynacji, ale ostatecznie nie został skierowany do Sejmu.

Mniej raportowania MDR

W zapowiedzianym przez wiceministra Nenemana projekcie nowelizacji ordynacji podatkowej ma się też znaleźć ograniczenie zakresu raportowania krajowych schematów podatkowych (ang. mandatory disclosure rules – MDR).

Przypomnijmy, że obowiązek raportowania schematów podatkowych wprowadziła unijna dyrektywa 2018/822 (tzw. DAC6), ale tylko w odniesieniu do transgranicznych MDR. W Polsce wymóg ten został rozszerzony – objął również schematy krajowe. To oznacza więcej pracy dla przedsiębiorców i ich doradców.

Obecnie zarówno Unia Europejska, jak i Polska przymierzają się do zmian w zakresie raportowania MDR. Dla UE przyczynkiem stał się krytyczny raport Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, z którego wynika, że liczba transgranicznych MDR wymienianych między poszczególnymi krajami jest mała, fiskus nie wykorzystuje zdobytej w ten sposób wiedzy w odpowiednim stopniu, a surowe kary za naruszenie obowiązków w zakresie MDR są głównie „papierowym straszakiem”. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Unijny fiskus ma problem z MDR” (DGP nr 238/2024).

Podobne wnioski, tyle że w odniesieniu do raportowania krajowych MDR, można wysnuć z wypowiedzi wiceministra Nenemana.

– W obowiązku raportowania schematów podatkowych można by się doszukiwać pewnej racjonalności, ale efektem jest bardzo skomplikowany system, inny niż przewiduje dyrektywa, w którym są trzy osoby raportujące, i w którym obowiązują bardzo wysokie kary będące fikcją, bo jeszcze nikt takiej wysokiej, milionowej kary nie nałożył – powiedział PAP wiceminister.

Nawiązał też do problemów związanych z ryzykiem naruszenia tajemnicy zawodowej przez profesjonalistów prawnych.

– To wszystko jest zawarte w niejasnych przepisach, a objaśnienia do nich dodatkowo rozszerzają obowiązki przedsiębiorców. Nic dziwnego, że te przepisy kwestionują przedsiębiorcy – stwierdził wiceminister.

Dlatego – jak zapowiedział – niezbędne jest ograniczenie obowiązków sprawozdawczych po stronie przedsiębiorców.

Interpretacja ogólna

Pierwszym krokiem zmierzającym w tym kierunku jest opublikowana właśnie interpretacja ogólna ministra finansów z 27 grudnia 2024 r. (nr DTS5.8092.4.2024). Dotyczy ona raportowania umów leasingu operacyjnego.

Minister przyznał w niej, że skarbówka zbyt często dostaje informacje o takich umowach. Tymczasem nie temu ma służyć raportowanie MDR. Fiskus chce w ten sposób dostawać informacje dotyczące potencjalnie agresywnego planowania podatkowego, a nie raporty o transakcjach, typowe dla działalności gospodarczej i których zasady rozliczania wynikają wprost z przepisów podatkowych.

Leasing operacyjny

Minister wskazał zatem w interpretacji ogólnej, kiedy umowę leasingu operacyjnego należy zgłosić jako schemat podatkowy, a kiedy nie ma takiego obowiązku.

Kluczowe – jak podkreślił – jest spełnienie kryterium głównej korzyści, tj. aby podstawowym celem zawarcia umowy przez leasingobiorcę było uzyskanie korzyści podatkowej. Jeżeli element ten nie występuje, to nie ma mowy o schemacie, mimo że sama umowa leasingu operacyjnego spełnia ogólną cechę rozpoznawczą, o której mowa w art. 86a par. 1 pkt 6 lit. d ordynacji podatkowej.

Leasingu nie zgłasza się też, gdy leasingobiorca nie spełnia kryterium „kwalifikowanego korzystającego” (w rozumieniu art. 86a par. 4 ordynacji) lub jest opodatkowany estońskim CIT (patrz: tabela).

Minister wskazał, że leasingodawca nie musi zgłaszać schematu, gdy nie ma mowy o korzyści podatkowej, a także gdy sam o niej nie wie. Co więcej, nie ma obowiązku zdobywania takiej wiedzy.

Co innego leasingobiorca – on zna swoją motywację i swój cel, a więc może być zobowiązany do przekazania MDR. W tym celu musi zbadać, czy zostało spełnione kryterium głównej korzyści, tj. czy:

• tego typu finansowanie zostało wybrane z uwagi na cele ekonomiczne, czy głównie podatkowe,
• główną przesłanką zawarcia umowy było obniżenie zobowiązania podatkowego na skutek rozpoznawania w danym roku podatkowym wyższych kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych niż odpisów amortyzacyjnych.

Minister wyjaśnił to na przykładzie leasingobiorcy, który korzysta z samochodów w ramach prowadzonej działalności. Jeżeli z uwagi na przyjęty model biznesowy, zawiera on jedynie umowy leasingu (co pozwala mu na szybką i efektywną wymianę floty), to mimo że mógłby on wybrać np. finansowanie kredytem bankowym, nie jest spełnione kryterium głównej korzyści. ©℗