Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, wprowadzona w 2016 roku, stanowi jedno z kluczowych narzędzi w walce z nadużyciami podatkowymi. Jej celem jest eliminowanie sztucznie skonstruowanych transakcji, które mają na celu unikanie opodatkowania. W artykule wyjaśniamy, czym jest klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, jakie ma konsekwencje dla przedsiębiorców oraz jak można się przygotować na jej zastosowanie.

Czym jest klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania?

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji podatkowej) umożliwia organom podatkowym kwestionowanie skutków podatkowych transakcji, gdy ich głównym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowej, która jest sprzeczna z celem przepisów podatkowych.

Kiedy klauzula ma zastosowanie?

Zastosowanie klauzuli następuje w przypadku, gdy:

  • Celem transakcji jest jedynie obniżenie zobowiązań podatkowych,
  • Efektem działań jest sztuczne zmniejszenie podstawy opodatkowania lub zwiększenie strat podatkowych,
  • Działania są sprzeczne z celem przepisów podatkowych.

Przykładem może być tworzenie złożonych struktur powiązanych spółek wyłącznie w celu zmniejszenia zobowiązań podatkowych. W takich przypadkach organy podatkowe mogą zakwestionować te działania.

Procedura stosowania klauzuli i jej konsekwencje dla przedsiębiorcy

Decyzję o zastosowaniu klauzuli podejmuje Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Zwykłe urzędy skarbowe nie mają uprawnień do stosowania klauzuli.

Po wykryciu unikania opodatkowania, Szef KAS wydaje decyzję, która ustala skutki podatkowe takich działań. Organ przyjmuje taki stan rzeczy, jaki mógłby zaistnieć, gdyby przedsiębiorca działał zgodnie z przepisami, a nie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. W przypadku, gdy celem działań była wyłącznie korzyść podatkowa, skutki podatkowe zostaną ustalone tak, jakby dana czynność w ogóle nie miała miejsca.

Szef KAS może także pominąć pewne przepisy, jeśli korzyść podatkowa została uzyskana na skutek zastosowania zwolnień lub odliczeń podatkowych, które są niezgodne z celem ustawy.

Opinia zabezpieczająca. Jakie korzyści niesie dla przedsiębiorcy?

Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem zastosowania klauzuli, przedsiębiorcy mogą skorzystać z tzw. opinii zabezpieczającej, wydawanej przez KAS. Opinia ta stanowi dokument potwierdzający, że konkretna transakcja jest zgodna z przepisami i nie zostanie objęta klauzulą.

Aby uzyskać opinię zabezpieczającą, przedsiębiorca musi:

  • Złożyć wniosek zawierający szczegółowy opis planowanej transakcji.
  • Uiszczać opłatę w wysokości 20 000 zł (zwiększoną o 5 000 zł od piątego wniosku).
  • Czekać na decyzję KAS.

Przedsiębiorcy powinni unikać nadmiernie skomplikowanych struktur podatkowych, które mogą budzić podejrzenia organów podatkowych. Każda transakcja powinna mieć uzasadnienie biznesowe lub ekonomiczne. Transparentność w działaniu jest kluczowa, aby uniknąć konsekwencji związanych z klauzulą.

Czy klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania wpływa na codzienną działalność firm?

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania ma na celu zniechęcanie do podejmowania ryzykownych działań optymalizacyjnych. Oznacza to, że przedsiębiorcy muszą zachować ostrożność przy planowaniu transakcji podatkowych oraz częściej konsultować swoje decyzje z doradcami podatkowymi.

Mechanizmy takie jak leasing, transfer cenowy czy korzystanie z ulg podatkowych są zgodne z prawem, jednak ich niewłaściwe wykorzystanie może prowadzić do problemów z fiskusem, jeśli działania będą sprzeczne z celem przepisów.

Jak minimalizować ryzyko związane z klauzulą?

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania to narzędzie, które zmusza przedsiębiorców do bardziej transparentnego i ostrożnego podejścia do optymalizacji podatkowej. Aby zminimalizować ryzyko związane z jej stosowaniem, przedsiębiorcy powinni:

  • Konsultować transakcje z doradcą podatkowym,
  • Uzyskiwać opinie zabezpieczające w przypadku bardziej skomplikowanych operacji,
  • Planując transakcje, uwzględniać ich uzasadnienie biznesowe i ekonomiczne.

Współpraca z doświadczonym doradcą podatkowym pozwoli przedsiębiorcom skoncentrować się na rozwoju biznesu, minimalizując jednocześnie ryzyko związane z decyzjami podatkowymi.