Najem urządzeń przemysłowych. Nie tak łatwo o opinię

Kontrowersyjne rozstrzygnięcia WSA w Lublinie mogą mieć wpływ na przyszłą praktykę wydawania opinii o stosowaniu preferencji w podatku u źródła w sprawach najmu lub dzierżawy urządzeń przemysłowych.

W wyrokach z 14 czerwca 2024 r. (sygn. akt I SA/Lu 183/24) i 7 czerwca 2024 r. (sygn. akt I SA/Lu 148/24), na razie nieprawomocnych, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie orzekł, że nie można wydać opinii o stosowaniu preferencji w podatku u źródła, jeżeli należność jest wyłączona (rozporządzeniem) z mechanizmu pay&refund.

Stanowisko WSA w Lublinie ma istotne skutki dla polskich spółek działających w międzynarodowych grupach kapitałowych wypłacających zagranicznym podmiotom powiązanym należności za użytkowanie lub prawo do użytkowania (w tym najem i dzierżawę) urządzeń przemysłowych, w tym środków transportu, urządzeń handlowych lub naukowych.

Jeżeli celem uzyskania opinii nie będzie wyłączenie reżimu pay&refund, to płatnicy nie będą mogli skorzystać z takiego sposobu potwierdzenia należytej staranności – przynajmniej do czasu wypowiedzenia się przez Naczelny Sąd Administracyjny. Lubelski Urząd Skarbowy w Lublinie nie będzie bowiem wydawał opinii o stosowaniu preferencji w sprawach dotyczących najmu lub dzierżawy urządzeń przemysłowych. Oznacza to realne problemy związane z potwierdzeniem warunków stosowania preferencji i dochowania należytej staranności.

Przepisy budzą wątpliwości

Co do zasady w przypadku dokonywania na rzecz zagranicznych podmiotów powiązanych płatności przekraczających 2 mln zł w roku podatkowym z tytułu m.in. odsetek, należności licencyjnych, prawa do korzystania z urządzeń przemysłowych, know-how oraz dywidend, polskie spółki muszą, jako płatnicy podatku u źródła, stosować mechanizm pay&refund. Oznacza to konieczność poboru podatku u źródła od nadwyżki ponad 2 mln zł według podstawowej stawki wynikającej z polskiej ustawy o podatku dochodowym (najczęściej 20 proc. lub 19 proc.). Dopiero potem można wnioskować o jego zwrot (ewentualnie o zwrot nadwyżki wynikającej z zastosowania stawki krajowej, a nie z przepisów właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania).

Jedną z dwóch opcji pozwalających na niestosowanie tego mechanizmu jest uzyskanie opinii o stosowaniu preferencji. Drugą jest złożenie oświadczenia WH-OSC, ale może to zrobić wyłącznie płatnik, stosując się do surowych wymogów formalnych. Natomiast o opinię może wnioskować zarówno płatnik, jak i podatnik. We wniosku należy wykazać spełnienie warunków zwolnienia albo zastosowania postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W przepisie o wydawaniu opinii brak jest odwołania do mechanizmu pay&refund. Kierując się więc wykładnią językową, można by przyjąć, że opinia ta nie jest wydawana jedynie w związku z systemem pay&refund, ale we wszelkich sytuacjach dotyczących wybranych należności podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła, w tym również do płatności wyłączonych z tego mechanizmu na podstawie przepisów szczególnych.

Płatności za korzystanie z urządzeń przemysłowych są wprawdzie wyłączone z mechanizmu pay&refund na podstawie rozporządzenia wykonawczego (par. 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 grudnia 2022 r. w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych), ale wyłączenie to można stosować tylko pod warunkiem, że spełnione są warunki do stosowania preferencji.

Niekorzystna wykładnia

We wspomnianych wyrokach WSA w Lublinie orzekł, że gdy należności są wyłączone z mechanizmu pay&refund, to nie ma podstaw do wydawania opinii o stosowaniu preferencji. Zdaniem sądu opinia o stosowaniu preferencji jest nierozerwalnie związana z mechanizmem pay&refund. Nie służy potwierdzaniu na wniosek uprawnionego podmiotu, że spełnia on przesłanki stosowania preferencji oraz dochowania staranności w podatku u źródła.

I chociaż celem ministra finansów zwalniającego rozporządzeniem z mechanizmu pay&refund było złagodzenie reżimu podatku u źródła, to paradoksalnie stanowisko WSA w Lublinie temu przeczy. Stawia bowiem płatników i podatników realizujących transakcje najmu urządzeń przemysłowych w gorszej sytuacji (w zakresie weryfikowania warunków zwolnienia) niż pozostałych podatników objętych mechanizmem pay&refund.

Interpretacje indywidualne?

Sąd niesłusznie odesłał zainteresowanych do złożenia wniosku o interpretację indywidualną. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie może w postępowaniu interpretacyjnym badać stanu faktycznego (w tym dokumentów). Co więcej, status rzeczywistego właściciela należności – czyli podstawowy warunek stosowania preferencji w podatku u źródła – został wprost wyłączony spod materii, które mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej.

Dlaczego opinia

Opinia o stosowaniu preferencji jest postrzegana jako jeden ze sposobów potwierdzenia, że płatnik dochował należytej staranności przy weryfikowaniu, czy są spełnione warunki zastosowania preferencji w podatku u źródła. Należyta staranność jest wymagana przy wypłacaniu wszelkich należności podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła, nie tylko tych, które są objęte mechanizmem pay&refund.

Stanowisku WSA w Lublinie przeczy wykładnia językowa przepisów ustawy o CIT (art. 26 ust. 2g i art. 26b ust. 1) i rozporządzenia wykonawczego, które przecież w ogóle nie odnosi się do wydawania opinii. Zresztą akt niższego rzędu nie powinien pozbawiać zainteresowanego podmiotu instrumentu przyznanego mu ustawą. Także systematyka ustawy, wydzielenie przepisów o opinii o stosowaniu preferencji do osobnego artykułu i „wybiórcze” posługiwanie się odesłaniami przez ustawodawcę nie powinny być postrzegane jako przypadkowe. Użycie określania „opinia”, a nie „zezwolenie” czy „decyzja o zwolnieniu”, świadczy o funkcji informacyjno-potwierdzającej, a nie decyzyjnej.

WSA w Lublinie pominął także praktykę wydawania opinii o stosowaniu zwolnienia w latach 2019–2021, gdy mechanizm pay&refund jeszcze nie funkcjonował.©℗