Ceny transferowe. Jakie wyzwania czekają na podatników?

W nadchodzącym kwartale trzeba będzie wypełnić większość obowiązków z tego zakresu, dlatego dzisiaj przedstawiamy kolejne odpowiedzi na pytania dotyczące cen transferowych.

► Spełniam wymogi dotyczące małego przedsiębiorcy i przygotowuję sprawozdanie finansowe w uproszczonej formie według ustawy o rachunkowości. Czy w ogóle obowiązują mnie jakiekolwiek obowiązkipodatkowe z zakresu cen transferowych?

To, że podatnik spełnia warunki dotyczące kwalifikacji go jako małego przedsiębiorcy oraz sporządza sprawozdanie finansowe w uproszczonej formie według ustawy o rachunkowości, nie zwalnia go z konieczności wypełnienia obowiązków w zakresie cen transferowych. Istnieje jeden wyjątek, a mianowicie możliwość zwolnienia z przygotowania analizy cen transferowych. Jednak, aby skorzystać z tego zwolnienia, w ostatnim roku podatkowym należy spełnić warunki dotyczące uznania podatnika za małego lub mikroprzedsiębiorcę, które zostały wskazane w prawie przedsiębiorców (kryteria te nieco się różnią od kryteriów uznania za mikro/małe jednostki według ustawy o rachunkowości). Tym samym zwolnieniem jest objęty podmiot, który w ostatnim roku podatkowym łącznie spełnił następujące warunki:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników, oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości 10 mln euro wyrażonych w złotych lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 10 mln euro wyrażonych w złotych.

Wątpliwości podatników może budzić sformułowanie „w ostatnim roku podatkowym”, w związku z czym w przypadku dokumentacji za 2023 r. pojawia się pytanie, czy pod uwagę należy brać dane za 2023 czy 2022 r. Wskazówek w tym zakresie dostarcza interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 stycznia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.556.2022.1.JKU), zgodnie z którą w celu weryfikacji możliwości skorzystania ze zwolnienia z obowiązku przygotowania analiz cen transferowych należy brać pod uwagę status przedsiębiorcy w roku poprzedzającym rok, za który są wypełniane obowiązki w zakresie cen transferowych. Podobne założenie jest przedstawione również w najnowszym informatorze Ministerstwa Finansów dotyczącym uzupełnienia formularza TPR. Przyjmując takie podejście, o możliwości skorzystania ze zwolnienia w ramach obowiązków za 2023 r. przesądza status podatnika w 2022 r.

Należy jednak pamiętać, że skorzystanie ze zwolnienia nie zwalnia podatnika z konieczności stosowania rynkowych cen w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Co więcej, w ramach oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji w formularzu TPR przedsiębiorca jest zobowiązany potwierdzić, że transakcja została zrealizowana na warunkach rynkowych. Mając to na uwadze, wielu małych podatników może się zdecydować na przeprowadzenie analizy cen transferowych, co przyczyni się do zabezpieczenia przed potencjalnymi sankcjami karnoskarbowymi (w zakresie ww. oświadczenia), a także potwierdzi w przypadku ewentualnej kontroli, na jakiej podstawie uznano, że transakcja jest realizowana na warunkach rynkowych.

Ponadto w zakresie raportowania informacji o cenach transferowych w postaci formularza TPR mali przedsiębiorcy sporządzający sprawozdanie finansowe w uproszczonej formie według ustawy o rachunkowości natrafiają na dodatkową trudność w zakresie kalkulacji wskaźników finansowych w sekcji C. Wątpliwości podatników w tym zakresie zostały rozwiane przez Ministerstwo Finansów, które w informatorze dotyczącym TPR wskazało, że w przypadku gdy podatnik sporządza uproszczone sprawozdanie finansowe i nie ma możliwości kalkulacji wskaźników zgodnie z formułami wskazanymi w objaśnieniach dotyczących TPR ‒ w polach dotyczących wartości wskaźników wpisuje wartość „0”.

► Jakie są obecnie obowiązki w zakresie cen transferowych w odniesieniu do transakcji z podmiotami zlokalizowanymi w rajach podatkowych?

Ustawa o CIT obejmuje regulacje dotyczące cen transferowych, które odnoszą się nie tylko do transakcji między podmiotami powiązanymi, lecz także do transakcji z podmiotami niepowiązanymi mającymi siedzibę w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. rajach podatkowych – m.in. Hongkong, Monako, Panama, Seszele, Bahrajn). Obowiązki dotyczące transakcji rajowych są często przeoczane przez podatników, co może skutkować dotkliwymi sankcjami (w tym karnoskarbowymi), tematyka ta cieszy się bowiem coraz większym zainteresowaniem organów.

W 2022 r. zmieniono obowiązki związane z pośrednimi transakcjami rajowymi, m.in. zmodyfikowano progi istotności wartości transakcji objętych obowiązkiem dokumentacyjnym. Zmiany te obowiązują od roku podatkowego 2021. Ministerstwo Finansów zniosło również ze skutkiem wstecznym obowiązujący przez krótki czas obowiązek dokumentowania transakcji pośrednich.

Transakcje bezpośrednie dotyczą zarówno podmiotów powiązanych, jak i niepowiązanych. Lista rajów podatkowych, publikowana przez MF, obejmuje różne kraje, w tym te często uczestniczące w wymianie handlowej, jak Hongkong. Współpraca z zagranicznymi kontrahentami, zwłaszcza z Chin, może skutkować łatwymi do pominięcia transakcjami z podmiotami zarejestrowanymi w rajach podatkowych.

Od 2021 r. obowiązki dotyczą nie tylko zakupów, lecz także sprzedaży. Próg dokumentacyjny dla transakcji z rajami do 2021 r. wynosił 100 tys. zł, a od roku podatkowego 2021 podwyższono go do 2,5 mln zł dla transakcji finansowych i 500 tys. zł dla transakcji innych niż finansowe. Wartość transakcji należy rozpatrywać osobno z każdym kontrahentem rajowym. Zmiany te w praktyce były korzystne głównie dla małych przedsiębiorców, gdyż w dużych i średnich firmach progi są stosunkowo wysokie.

Przekroczenie progów dokumentacyjnych zobowiązuje podatników do sporządzenia dokumentacji cen transferowych oraz raportowania w formularzu TPR. Przepisy obowiązujące od 2021 r. nie wymagają już sporządzania analizy cen transferowych dla transakcji z niepowiązanymi podmiotami rajowymi. Dokumentacja lokalna dla takich transakcji musi zawierać dodatkowe elementy, tj. uzasadnienie gospodarcze transakcji i opis spodziewanych korzyści biznesowych oraz podatkowych.

Podsumowując, należy pamiętać o istnieniu obowiązków w odniesieniu do transakcji rajowych oraz dokładnie przeanalizować rozrachunki z podmiotami z rajów podatkowych. Jeżeli takiego badania nie sporządzano w przeszłości, to warto przeprowadzić analizę za poprzednie lata i skorygować formularz TPR oraz sporządzić dokumentację lokalną. Analizując obowiązki sprzed 2021 r., należy pamiętać o niższych progach istotności oraz o dodatkowym obowiązku posiadania analizy cen transferowych. ©℗