Aport diecezji do spółki bez zwolnienia w CIT

Wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki z o.o. zakładanej przez kościelną osobę prawną zmierza do osiągnięcia przychodu z zysku kapitałowego i podlega opodatkowaniu CIT na zasadach ogólnych. Działalność wynikająca z istoty Kościoła to nie to samo, co działalność statutowa, a ponadto wniesienie aportu do spółki kapitałowej ma wyraźny rys działalności gospodarczej – orzekł NSA.

Jedna z małopolskich diecezji Kościoła katolickiego założyła spółkę z o.o., której jest jedynym udziałowcem. Celem było oddzielenie działalności gospodarczej prowadzonej przez diecezję od pozostałej działalności (tzw. statutowej, niegospodarczej) oraz gospodarowanie należącymi do diecezji nieruchomościami. Diecezja wniosła do spółki aportem ziemię i inne nieruchomości.

Diecezja zapytała dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, czy w związku z wniesieniem aportu będzie jej przysługiwało zwolnienie z CIT od dochodu uzyskanego w zamian za objęcie udziałów lub podwyższenie kapitału zakładowego. Gdyby odpowiedź organu na to pytanie była przecząca, to diecezja chciała wiedzieć także, czy taki dochód będzie zwolniony z CIT jako pochodzący z tzw. pozostałej działalności i przeznaczony na cele wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o CIT.

Diecezja uważała, ze odpowiedzi na oba pytania powinny być twierdzące. Stała na stanowisku, że jest to działalność statutowa Kościoła katolickiego, oparta na kodeksie prawa kanonicznego i w związku z tym korzysta ze zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 4a lit. a–b ustawy o CIT.

To działalność gospodarcza

Dyrektor KIS uznał stanowisko diecezji za nieprawidłowe. Stwierdził, że wniesienie aportem do spółki nieruchomości świadczy o gospodarczym charakterze działalności kościelnej osoby prawnej i w związku z tym będzie opodatkowane CIT. Zwolnienie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4a ustawy o CIT, nie przysługuje diecezji, ponieważ ewidentnie jest to dochód z działalności gospodarczej, a to wyklucza ze zwolnienia zarówno przywołany wcześniej przepis ustawy o CIT, jak i art. 55 ust. 2 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczy pospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1966).

Zdaniem organu zwolnienie, o które chodzi diecezji, dotyczy podatników przeznaczających dochody na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie. Nie dotyczy dochodów, bez względu na czas ich osiągnięcia, wydatkowanych na inne cele niż wymienione w tych przepisach (art. 17 ust. 1a pkt 2 ustawy o CIT).

Stanowisko fiskusa potwierdził WSA w Krakowie, oddalając wyrokiem z 12 listopada 2020 r. (sygn. akt I SA/Kr 164/20) skargę diecezji. Na podstawie art. 17 ust. 1b ustawy o CIT zwolnienie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4a lit. a i b, dotyczące podatników przeznaczających dochody na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie, ma zastosowanie, jeżeli dochód jest przeznaczony i (bez względu na termin) wydatkowany na cele określone w tym przepisie, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów – stwierdził sąd krakowski. Ponadto WSA stwierdził, że nabycie udziałów w spółce za aport to zwykła działalność gospodarcza i nie podlega zwolnieniu.

Podobnie w przypadku zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 4a lit. b ustawy o CIT. Tu sąd przyjął za organem interpretacyjnym, że nabycie udziałów za aport nie jest lokowaniem dochodów, lecz działaniem w zamiarze osiągnięcia zysku kapitałowego z tytułu odrębnego zdarzenia (wniesienia wkładu niepieniężnego). Zatem sama ta czynność będzie u diecezji powodowała powstanie przychodu opodatkowanego CIT bez prawa do zwolnienia.

NSA: fiskus ma rację

Diecezja próbowała jeszcze zwalczyć to orzeczenie skargą kasacyjną, lecz NSA wyrokiem z 6 czerwca 2024 r. ją oddalił. Kluczowe dla sądu kasacyjnego było porównanie przepisów ustawy o CIT dotyczących zwolnienia kościelnych osób prawnych z odpowiadającymi im przepisami art. 3 ust. 1 i art. 55 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem NSA rację mają zarówno organ interpretacyjny, jak i WSA w Krakowie, które odmówiły zwolnienia z podatku w sytuacji, gdy mowa jest jedynie o przeznaczeniu środków, a nie ich wydatkowaniu na cele statutowe.

– Skarżąca diecezja podlega przepisom ustawy o CIT, bo zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym, z pewnymi wyjątkami, które jednak w sytuacji przedstawionej we wniosku nie mają zastosowania – mówiła sędzia.©℗

orzecznictwo