Do końca stycznia jest czas na zawiadomienie o wyborze ryczałtu od dochodów spółek w 2024 r.

Przełom roku to dla przedsiębiorców czas podsumowań, w tym również tych formalnych – związanych z raportowaniem podatkowym i finansowym. To także dobry moment dla podatników CIT, aby się zastanowić, czy nie skorzystać z coraz bardziej popularnej preferencji podatkowej, potocznie zwanej jako estoński CIT

CIT estoński to stosunkowo nowa forma opodatkowania, wprowadzona w 2021 r. Jej znakiem rozpoznawczym i główną korzyścią z punktu widzenia podatników jest możliwość odroczenia momentu opodatkowania aż do momentu faktycznej wypłaty zysków.

Pierwsza wersja regulacji dotyczącej ryczałtu od dochodów była bardzo restrykcyjna – możliwość jego stosowania była ograniczona wyłącznie do spółki z o.o. i spółki akcyjnej, obowiązywał limit przychodów i nakładów inwestycyjnych, a zachęty w postaci nieco niższego opodatkowania okazały się niewystarczające. Efektem była bardzo niska liczba podatników, którzy zdecydowali się na wybór estońskiego CIT.

Warunki do spełnienia

W latach 2022 i 2023 istotnie zmieniono przepisy dotyczące CIT estońskiego – co widocznie zwiększyło popularność tej formy opodatkowania. Aktualnie ten model opodatkowania może stosować bardzo szerokie grono podatników – skorzystać z niego mogą spółki o prawie każdej formie prawnej, a więc: spółki z o.o., spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne oraz proste spółki akcyjne (nie może natomiast skorzystać spółka jawna).

Nie ma też znaczenia, jakiego rodzaju działalność prowadzi podatnik – istotne jest tylko, by nie była to działalność zwolniona z podatku (np. działalność strefowa) i aby większość przychodów pochodziła z działalności operacyjnej (np. działalności handlowej, produkcyjnej, usługowej), a nie z przychodów kapitałowych (takich jak dywidendy czy odsetki).

W praktyce dla niektórych podatników rozważających wybór estońskiego CIT największym wyzwaniem może być warunek dotyczący tzw. prostej struktury udziałowej. Spółki rozliczające się estońskim CIT nie mogą bowiem posiadać udziałów w podmiotach zależnych. Co więcej – udziałowcami spółek stosujących estoński CIT mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Nie oznacza to oczywiście, że spółka, która posiada udziały w innych spółkach, lub spółka, której udziałowcem jest osoba fizyczna, nigdy nie może skorzystać z CIT estońskiego. Wybór tej formy opodatkowania w przypadku takiej spółki będzie jednak wiązać się z koniecznością dostosowania struktury udziałowej do wymogów przewidzianych w przepisach.

Innym istotnym warunkiem jest wymóg dotyczący minimalnego zatrudnienia. Co do zasady podatnicy rozliczający się ryczałtem od dochodów powinni zatrudniać minimum trzy osoby – choć w praktyce istnieją dość szerokie wyjątki od tej reguły (m.in. dla podatników rozpoczynających działalność i dla tzw. małych podatników).

Korzyści dla podatnika

Uwzględniając korzyści, z jakich mogą skorzystać podatnicy estońskiego CIT (przede wszystkim odroczenie zapłaty podatku i niski poziom opodatkowania), wydaje się, że w większości przypadków powinny one znacznie przekraczać ewentualne koszty związane z wyborem tej formy opodatkowania (np. te związane z dostosowaniem struktury udziałowej). Z pewnością można również postawić tezę, że CIT estoński może być wręcz idealnym wyborem dla firm zyskownych/dochodowych oraz/lub firm reinwestujących swoje zyski.

Korzyści z prawidłowo wdrożonego CIT estońskiego mogą być bardzo wymierne:

• podatnik rozliczający się CIT estońskim nie płaci podatku dochodowego (CIT) tak długo, jak nie wypłaca zysków – w praktyce oznacza to, że spółka może nie płacić CIT nawet przez kilka lat;
• podatnicy rozliczający się CIT estońskim płacą niższy podatek – gdy dochodzi już do wypłaty zysków i faktycznego opodatkowania, łączny poziom opodatkowania CIT i PIT jest istotnie niższy niż w przypadku spółek rozliczających się na zasadach ogólnych. Łączne opodatkowanie PIT i CIT od wypłacanego zysku jest opodatkowane wg stawki 20 proc. (mali podatnicy) lub 25 proc. (pozostali); podczas gdy podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych płacą odpowiednio 26,29 proc. (mali podatnicy) lub 34,39 proc. (pozostali) PIT i CIT łącznie.

Warto jednak pamiętać, że poza odroczeniem podatku i niższą stawką opodatkowania przejście na estoński CIT może być korzystne również z innych powodów. Po pierwsze, podatnicy stosujący ryczałt od dochodów spółek nie mają obowiązku prowadzenia pełnej ewidencji podatkowej. Ponieważ kalkulacja estońskiego CIT opiera się ściśle na wyniku finansowym, podatnicy CIT estońskiego stosują uproszczoną ewidencję podatkową, w której między innymi nie ma konieczności stosowania przepisów o wydatkach niestanowiących kosztów podatkowych (których w ustawie o CIT jest prawie 100) czy innych przepisów budzących często wątpliwości interpretacyjne (dotyczących np. zwolnień z podatku czy wyłączeń z przychodów podatkowych). Stosowanie estońskiego CIT z tego punktu widzenia zwiększa zatem bezpieczeństwo podatkowe – choć dla pełnego obrazu należy zaznaczyć, że i część przepisów dotyczących estońskiego CIT nie jest niestety wolna od wątpliwości interpretacyjnych.

Po drugie, że podatnicy estońskiego CIT są zwolnieni z określonych obowiązków podatkowych. Wśród najważniejszych warto wymienić brak obowiązku stosowania przepisów o podatku minimalnym od budynków oraz brak obowiązku raportowania schematów podatkowych (MDR) w zakresie dotyczącym schematów krajowych.

Przejście na estoński CIT może być zatem rozwiązaniem, które pozwoli szybciej i efektywniej rozwijać biznes (możliwość odroczenia terminu zapłaty podatku i reinwestowania środków finansowych stanowiących równowartość należnego podatku), ograniczając jednocześnie zasoby konieczne do raportowania i sprawozdawczości podatkowej.

Moment zmiany formy opodatkowania

Warto pamiętać, że ze względu na specyficzne cechy tej formy opodatkowania najlepszym rozwiązaniem może być wybór estońskiego CIT od nowego roku kalendarzowego. Jest tak z kilku powodów:

• zmiana formy opodatkowania od początku roku jest łatwiejsza i mniej pracochłonna/kosztowna. Co prawda wybór ryczałtu od dochodów w trakcie roku również jest możliwy – ale powoduje konieczność zamknięcia roku podatkowego i dodatkowego raportowania finansowego i podatkowego (co samo w sobie jest dodatkowym obciążeniem administracyjnym);
• wybór ryczałtu od dochodów od początku roku z pewnością pozwala na bardziej wiarygodne oszacowanie korzyści podatkowych, przez odniesienie się do wyniku całego roku. Dotyczy to w szczególności tych firm, których działalność cechuje się nierównomiernym rozłożeniem przychodów i kosztów w trakcie roku;
• wybór ryczałtu od dochodów od początku roku pozwala również uniknąć wątpliwości interpretacyjnych dotyczących spełnienia poszczególnych warunków (np. wymóg minimalnego zatrudnienia, który odnosi się do zatrudnienia „w skali roku”).

Podatnicy, którzy chcieliby wybrać estoński CIT od 2024 r., mają czas do 31 stycznia br. na złożenie w urzędzie skarbowym zawiadomienia o wyborze tej formy opodatkowania (ZAW-RD).

Warto przy tym pamiętać, aby sama decyzja o wyborze estońskiego CIT była przemyślana i podjęta po dokonaniu analizy korzyści i kosztów związanych z wyborem tej formy opodatkowania. Równie istotne jest, aby wdrożenie tej zmiany (przejście z rozliczania CIT na zasadach ogólnych na ryczałt od dochodów) nastąpiło w sposób prawidłowy od strony formalnej. Nieprzemyślane lub niezaplanowane wdrożenie estońskiego CIT może skutkować różnymi negatywnymi konsekwencjami, włącznie z dodatkowym opodatkowaniem (podatek na przekształceniu, ukryte zyski i inne). ©℗